ဖြဲ႕စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ (6) ဦးဂုိဏ္းကိစၥ

အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြ ေကာင္း ရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ေရး ေအာင္ျမင္မယ္၊ အင္စတီက်ဴးရွင္း ေတြဆုိး

ရင္ ႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ ေရး က်ဆံုးမယ္။ ေမာ္ဒန္ အင္စတီ က်ဴးရွင္းေတြရဲ႕ အေကာင္းအဆုိး လားရာ

ကို ဆံုးျဖတ္ႏုိင္တဲ့ ပင္ကိုယ္ လက္ၡဏာ ၄ မ်ဳိးပဲ ရွိပါတယ္။

(၁) Adaptability & Rigidity
(၂) Comple_ity & Simplicity
(၃) Autonomy & Subordination
(၄) Coherence & Disunity
Adaptability(ျပဳျပင္လြယ္ေသာ)၊ Comple_ity (ေခတ္မီေသာ)၊ Autonomy (လြတ္လပ္စြာ စီမံခြင့္ရွိ ေသာ၊ Coherence ( တာ၀န္ခြဲေ၀မႈ တိက်၊ ေရွ႔ေနာက္ညီညြတ္ေသာ) အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြက ဆက္လက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး တုိးတက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ 

ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့ Rigidity ( တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ )၊ Simplicity (ေလွနံဓားထစ္)၊ Subordination (တစ္လက္ကိုင္)၊ Disunity (ဖရုိဖရဲ အုိးနင္းခြက္နင္း)-အင္စတီက်ဴးရွင္း ေတြက တစ္ေနရာမွာ ရပ္တန္႔အိုေျမ႕ ၿပိဳက်သြားဖို႔ အေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္ လို႔ ပညာရွင္ ဆင္ျမဴရယ္ ဟန္တင္ တန္က ဆုိထားပါတယ္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ဟာ ဒုတိယအမ်ဳိးအစားျဖစ္ပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ မလိုလားအပ္တဲ့အေသး စိတ္ေတြနဲ႔ တင္းက်ပ္ထားလြန္းေနပါ တယ္။

၆ ဦးဂုိဏ္းကိစၥ
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ လက္ေတြ႔ တုိင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတာသမ္ၼတ တစ္ဦးတည္းမဟုတ္၊ လႊတ္ေတာ္ လည္းမဟုတ္၊ အဖြဲ႔၀င္ ၁၁ ေယာက္ ပါတဲ့ ကာလံု (ကာကြယ္ေရးနဲ႔လံုၿခံဳ ေရးေကာင္စီ) ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီထဲမွာ အဓိက ဇာတ္လုိက္ေတြက ....
(၁) သမ္ၼတ၊ (၂) လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ (၃) ကာခ်ဳပ္ျဖစ္ တယ္။

က်န္တာေတြက လက္ေအာက္ခံ ေတြပါပဲ။ ကာကြယ္ေရးနဲ႔လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ၀င္ ၁၁ ေယာက္ ထဲက၀န္ႀကီး သံုးပါးနဲ႔ ဒုကာခ်ဳပ္ဟာ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႔ တုိက္႐ုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္မွဴေအာက္မွာ ရွိေနသလို ဒုသမၼတ တစ္ေယာက္ကလည္း တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္ထားသူ ျဖစ္ပါတယ္။
(ပံုကို ၾကည့္ပါ)
ဒါေၾကာင့္ ကာကြယ္ေရးႏွင့္လံုၿခံဳ ေရးေကာင္စီ၀င္ ၁၁ ေယာက္ထဲမွာ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ဦးေဆာင္တဲ့ ၆ ဦး ဂုိဏ္းဟာ ၾသဇာအၾကီးဆံုးျဖစ္ ေနပါတယ္။

ဖြဲ႔စည္းပံုအရ တပ္ေရးတပ္ရာ ကိစၥ အလံုးစံုဟာ တပ္မေတာ္ကာ ကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ပိုင္ခြင့္ ရွိေနတာအျပင္ အေရးႀကီးတဲ့ ဆံုး ျဖတ္ခ်က္တုိင္း ၆ ဦးဂိုဏ္းကိုေက်ာ္လို႔ မရတဲ့သေဘာမ်ဳိးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးကိစၥမွာလည္း ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ တစ္ေယာက္ တည္းရဲ႕ လက္ထဲမွာ ဗီတုိအာဏာကို ေပးထားျပန္ပါတယ္။

Structural Violence
ဆုိလိုတာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး၊ ဥပေဒ အကာအကြယ္ စတဲ့ နယ္ပယ္ ေတြမွာ အရင္းအျမစ္ေတြ (Resource) ခြဲေ၀မႈမွာ တစ္ဖက္ ေစာင္းနင္းျဖစ္ေန တယ္။ လူတခ်ဳိ႔မွာ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ အလြန္အကၽြံ ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အေျခခံ အခြင့္အေရး ေတာင္မရ၊ အေျခခံ စား၀တ္ေနေရး လုိအပ္ခ်က္ေတာင္ မျဖည့့္ဆည္းႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးကိုဆုိလိုပါတယ္။

Structural Violence ရဲ႕ အက်ဳိးသက္ ေရာက္မႈေတြက ႏုိင္ငံေရးမွာလည္း ရွိႏိုင္တယ္၊ လူမႈေရးမွာေတာ့ လူမႈ ေရး တရားမွ်တမႈ ကင္းမဲ့ျခင္းဆုိတာ ကို Social Injustice လို႔လည္းသံုးႏႈန္း ပါတယ္။
Structural Violence ရဲ႕အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈနယ္ပယ္က ေသးငယ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုကေနႏိုင္ငံ ေတြအထိ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ရွိေနပါတယ္။ 

ဥပမာ HIV/AIDS
ေ၀ဒနာ ခံစားတာရခ်င္း အတူတူ၊ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏုိင္ငံက လူ ေတြက လူ႔သက္တမ္းျပည့္ ေနႏုိင္ ေအာင္ ေဆးေတြကို လက္လွမ္းမီေန တဲ့အခ်ိန္မွာ ဆင္းရဲတဲ့ ႏုိင္ငံေတြက တစ္ျဖဳတ္ျဖဳတ္ ေသေနရတဲ့ကိစၥမွာ Structural Violence ရွိေနပါတယ္။

ဒီလိုပဲ ႏုိင္ငံတစ္ခုတည္းမွာ ေနထုိင္တာခ်င္းအတူတူ လူတခ်ဳိ႔က ဆင္းရဲတဲ့အတြက္ ကာကြယ္ႏုိင္တဲ့ ေရာဂါ သို႔မဟုတ္ ကုသေပ်ာက္ကင္း ႏုိင္တဲ့ ေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးေနရတဲ့ကိစ္ၥ မွာ Structural Violence ရွိေနပါ တယ္။
အတုိခ်ဳပ္ကေတာ့ ေရွာင္လႊဲလိုရႏုိင္တဲ့ ျပႆနာျဖစ္ပါရက္နဲ႔တစ္စံု တစ္ေယာက္၊ လူအုပ္စုတစ္ခုက တစ္နည္းတစ္ဖံုနဲ႔ နစ္နာေနမယ္၊ နစ္နာေအာင္ အင္စတီက်ဴးရွင္းအရ၊ ဥပေဒအရ၊ အာဏာ၊ ေငြေၾကး၊ လူမ်ဳိး၊ က်ားမ၊ အသက္ စတဲ့ အခ်က္ေတြေပၚ အေျခခံၿပီး ကန္႔ သတ္ထားရင္ Structural Violence ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။

ပဋိပက္ၡတုိင္းရဲ႕ ေရခံေျမခံကို စစ္လိုက္ရင္ Structural Violence ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဋိပက္ၡ တုိင္းေတြကို ေျဖရွင္းၿပီး ေရရွည္ တည္တံ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ ေဆာက္ႏုိင္ဖုိ႔ Structural Violence ကိစၥကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ သေဘာတရားအရ ပဋိပကၡေတြကို ေျဖရွင္းၾကတဲ့အခါမွာ အသြင္သဏၭာန္ သံုးမ်ဳိးရွိပါတယ္။

(၁) Peacekeeping - မီးေလာင္တဲ့ အခါ မီးသတ္တာနဲ႔ တူပါတယ္။ ပဋိပက္ၡျဖစ္ေနတဲ့ ဘက္ႏွစ္ဖက္ကို ဖ်န္ေျဖရတဲ့အလုပ္ပါ။ တစ္ခါတေလ ပဋိပက္ၡေတြ ႀကီးထြားမသြားေစဖို႔ စစ္ေရးနည္း (သို႔မဟုတ္) အၾကမ္း ပတမ္းနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳရတာ မ်ဳိးရွိတတ္လို႔ ဒီနည္းက ျပႆနာ မ်ားပါတယ္။

(၂) Peacemaking - ပဋိပကၡျဖစ္ေန တဲ့ ဘက္ႏွစ္ဖက္ကို စကားနည္းရန္စဲ ၿပီးေနာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းမွာ မ်က္ေမွာက္ျပဳလာေစေအာင္ တြန္း အားေပးတာမ်ဳိးပါ။ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းကေတာ့ အျပန္အလွန္ ေလးစားသမႈနဲ႔ နားေထာင္ ေဆြးေႏြး ျခင္း (Dialogue) ပါပဲ။

(၃) Peacebuilding - ျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ အစဥ္သျဖင့္ တည္တံ့ေနေအာင္ ဖန္တီးျခင္း ျဖစ္ ပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းစြာအတူ ယွဥ္တြဲ ေနထုိင္လိုတဲ့ဆႏ္ၵ၊ ခႏ္ၱီစတရား၊ တရားမွ်တမႈ၊ အခြင့္အေရးတန္းတူ ျဖစ္မႈဆုိတဲ့ အေျခခံေတြအေပၚမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ တည္ေဆာက္ရတာမ်ဳိးပါ။၊

Peacebuilding ကို ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ အဆင့္ကလည္း ပညာေရးက႑၊ ေအာက္ေျခအဆင့္ ဒီမုိကေရစီအခြင့္ အေရးကိုျမႇင့္တင္ေပးျခင္း၊ ဆင္းရဲမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး၊ ေျမယာျပဳျပင္ေရး အဆင့္ေတြ မ်ဳိးစံုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
မီးေဘးေရွာင္ မေလာင္ခင္တား၊ ကာကြယ္ျခင္းဟာ ကုသျခင္းထက္ ထိေရာက္တယ္ဆုိတဲ့ စကားေတြ အတုိင္းပဲ ပဋိပကၡေတြကို တံု႔ျပန္ ျခင္းအဆင့္ ပံုသဏၭာန္ သံုးမ်ဳိးမွာ Peacebuilding ကေတာ့ အေရး အႀကီးဆံုးပါပဲ။ ပဋိပကၡေတြ မေပၚ ေပါက္ေအာင္ အေျခအေနေတြကို ဖန္တီးထားဖို႔ လိုပါတယ္။ သိၾကတဲ့ အတုိင္း ပဋိပက္ၡတစ္ရပ္ဟာ ေပါက္ ကြဲၿပီးသြားရင္ အဆံုးသတ္ဖုိ႔ ခက္ခဲ သြားတတ္လို႔ပါပဲ။

ျမန္မာျပည္ဟာ တုိင္းရင္းသား ေပါင္းစံု၊ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံုေနထုိင္ တဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္။ ေခတ္ အဆက္ဆက္မွာ Structural Violence ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ၊ တုိင္းရင္းသား အုပ္စုေတြၾကားမွာ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အခြင့္အေရး မညီမွ်မႈေတြ၊ မယံုၾကည္မႈေတြႀကီးစိုး လာခဲ့တယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ႀကီးက လည္း ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ။

ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက အတုိက္ အခံေတြ၊ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးေနတယ္။ ဒါေပ မယ့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု ကိုယ္တုိင္က စစ္တပ္ကို ႏုိိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး အခြင့္ထူးေတြ ေပးထားတဲ့ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဒီမုိကေရစီအခြင့္ အေရးနဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈ ေတြကို နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ သိမ္းပိုက္ထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံု၊ တုိင္းရင္းသားေဒသက သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြကို ေဒသခံ ေတြ ခံစားခြင့္မရေအာင္ ကန္႔သတ္ ထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံု ျဖစ္ေနတယ္။ တရားမွ်တျခင္း၊ လြတ္လပ္ျခင္း၊ တန္းတူညီမွ်မႈ၊ ကင္းမဲ့ေနတယ္။

တစ္နည္းအားျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးမွာ Structural Violence ကို ဖန္တီးထားတဲ့ဖြဲ႔စည္း ပုံျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္ ေလာက္ပဲ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အာသီသ ရိွပါေစဦးေတာ့ ေရရွည္တည္တ့ံတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ဖို႔ ေရေပၚမွာ အ႐ုပ္ေရးသလိုပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ေနသြင္
True News အတြဲ၅၊ အမွတ္၂၂ 
RND: 7.3.2013