ေဆးလိပ္ ႏွင္႕ ကင္ဆာ ေရာဂါ

RangonNewsDaily: May . 3 .2014
တစ္ကမၻာလံုးမွာ ကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ႏႈန္းဟာတစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔ ပိုမို ျမင့္မား လာေနတာေၾကာင့္လူ႔ သက္တမ္း ေစ့ေနထိုင္
 ႏိုင္ေရး အတြက္အထူးဂ႐ုျပဳ ေနထိုင္ သင့္ပါတယ္။

အဆုပ္ကင္ဆာဟာ ျမန္မာနိဳင္ငံရဲ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာအျဖစ္အမ်ားဆံုးၿဖစ္ျပီးအမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့တတိယအျဖစ္အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္
လို႔ျမန္မာကင္ဆာအထူးကုေတြက ဆိုၾကပါတယ္။

ေယာက္်ားေတြေရာ မိန္းမေတြပါ ကင္ဆာေၾကာင့္ေသဆံုးရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းထဲမွာ အဆုပ္ကင္ဆာကထိပ္မွာရွိေနပါတယ္။ ဒီနံပါတ္က အျမဲတန္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။

အခုခ်ိန္ အဆုပ္ကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူ ၁ဝ ေယာက္ထဲမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္သူက၉ ေယာက္ရွိေနပါတယ္။ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ
 ကင္ဆာေတြေၾကာင့္ ေသရတဲ့အထဲမွာအမ်ားဆံုး ကေဆးလိပ္ေၾကာင့္ပါ။ေဆးလိပ္ေသာက္တာကို ေရွာင္ႏိုင္ဖို႔ နဲ႔ကိုယ္တိုင္ေဆး
လိပ္မေသာက္ရင္ေတာင္မွေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ သူနားမွာေနျပီးေဆးလိပ္အေငြ႔ မရႈရိႈက္မိဖို႔က အေရးႀကီးဆံုး ျဖစ္ေနပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက (ရင္ေဒါင္) ဓါတ္ေငြ႔ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈ နဲ႔ဓါတုပစၥည္းေတြရယ္ တျခားအေၾကာင္းအရာေတြ ရယ္ေၾကာင့္ပါ။

Radon Gas ဓါတ္ေငြ႔ ဆိုတာကဓါတုေဗဒလို Rn နဲ႔ေရးျပီး အႏုျမဴနံပါတ္ ၈၆ ျဖစ္ပါတယ္…Radon gas (ရင္ေဒါင္) ဟာ သဘာဝျဖစ္
ေရဒီယို ဓါတ္ၾကြသတၲိ ရွိပါတယ္။

အေမရိကားမွာေတာ့ ေဆးလိပ္ျပီးရင္အဆုပ္ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့ဒုတိယ တရားခံပ ါဘဲ…ဒီေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးရသူထဲက ၁၂% ဟာဒါနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။

ေနာက္ထပ္တစ္ခုကေတာ့ အိမ္အမိုးေတြမွာပါေနေသးတဲ့ေက်ာက္ဂြမ္းအမႈန္ (Asbestos Fibers)နဲ႔ေရတြင္းေတြမွာအာဆင္းနစ္ဓာတ္
အမ်ားအျပားပါ၀င္ေနတာေတြပါ။ဒါ့အျပင္ ကားမီးခိုးေငြ႔ေတြ အပါဝင္ ေလထုပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ႏြမ္းမႈ႔ ေၾကာင့္လည္းၿဖစ္ေနပါေသး
တယ္။

ပံုမွန္ အားျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ ဟာ လိုအပ္တဲ့ဆဲလ္ အေရအတြက္ ကိုထိန္း ထားၿပီးလိုအပ ္သည့္ အခ်ိန္ က်မွသာဆဲလ္ အသစ္ပြား ျခင္း
ကို ျပဳလုပ္တတ္ပါတယ္။

ကင္ဆာႀကိတ္ ျဖစ္ပါက ဆဲလ္ပြားျခင္းပံုမွန္ မဟုတ္ေသာ ဆဲလ္မ်ား ျဖစ္လာျခင္း တို႔ေၾကာင့္Tumour (အလံုး၊ သို႔မဟုတ္ အႀကိတ္
) ျဖစ္လာ ေစပါတယ္။

လ်င္ျမန္စြာ ႀကီးထြား ႏိုင္ၿပီး စတင္ ျဖစ္ေပၚသည့္အဆုတ္ အျပင္ အျခား ေသာ ကိုယ္အဂၤါမ်ား ကိုပါထိုးေဖာက္ ေရာက္ရွိ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေစ
ပါတယ္။

အဓိက အမ်ားဆံုး ပ်ံ႕ႏွံ႕သည့္ ေနရာမ်ား မွာအသည္း ဦးေႏွာက္ အ႐ိုး တို႔ျဖစ္ၾကၿပီး အဆုတ္ရဲ႕မည္သည့္ အစိတ္အပိုင္းတြင္ မဆို ျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါတယ္။

သို႔ ေသာ္ ၉၀-၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္း မွာမူ ေလျပြန္ အဝင္အထြက္အေပါက္မ်ားတြင္ ကာရံထားသည့္ Epithelial မ်ားတြင္အမ်ားဆံုး
 ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္းေတြ႔ရိွရပါတယ္…အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတဲ့အရာေတြကေတာ့။

ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္း ေဆးလိပ္ေငြ႔ ရွႈရိွႈက္မိၿခင္း …အိမ္အမိုးေတြမွာပါေနေသးတဲ့ ေက်ာက္ဂြမ္းအမႈန္ (Asbestos Fibers) မ်ား….
မီးခံေက်ာက္ျပားပါ ေက်ာက္ဂြမ္းမွ်င္။ နစ္ကယ္လ္။ ကက္ဒ္မီယမ္(သို႔)ေရဒီယိုသတၱိၾကြပစၥည္းမ်ား….(ေရဒြန္ေငြ႕)နာတာရွည္ ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း…တီဘီျဖစ္ဖူးျခင္း။

ပိုးသတ္ေဆး ေပါင္းသတ္ေဆးထိေတြ႔ၿခင္း…ပီဗြီစီမ်ားႏွင့္ထိေတြ႔မႈရွိျခင္း….တစ္ေန႔ေကာ္ဖီငါးခြက္ထက္ပိုေသာက္ျခင္း….ကဖင္း
န္ပါ၀င္ေသာ အစားအေသာက္မ်ား မ်ားမ်ားမွီ၀ဲျခင္း….အရက္ေသာက္္ မ်ားျခင္း….

ဘလီယိုမိုင္စင္၊ ဆိုက္ကလိုေဖာ့စ္မာမိုက္ဒ္စသည့္ကင္ဆာေဆးမ်ားသြင္းရျခင္း…မာဂ်ရင္းန္ေထာပတ္ အဆီအစားမ်ားျခင္းတို႔
ပါဘဲ….အဆုပ္ကင္ဆာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေနာက္ထပ္အေရးႀကီးဆံုးသိသင့္တာက တကယ္လို႔ ကင္ဆာျဖစ္လာခဲ့ရင္ေတာင္မွ
ေရာဂါရွိေနတာကို ေစာေစာစီးစီးသိႏိုင္ဖို႔နဲ႔ေရာဂါမကၽြမ္းခင္ ေစာေစာစီးစီး ကုသေပးႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္….

ေရာဂါျဖစ္တာကို ေစာေစာေစာစီးစီးသိႏိုင္ဖို႔ႀကိဳတင္ေဆးစစ္တာေတြ ဘယ္လိုလုပ္သင့္ျပီးဘယ္လို ေရာဂါလကၡဏာေတြျပလာရင္ ခ်က္ခ်င္းစစ္ေဆးဖို႔လိုပါသလဲဆိုတာကိုလည္းသိမွတ္ထားဘို႕ လိုပါလိမ့္မယ္…

သတိေပးလကၡဏာေတြကေတာ့ ….

ေခ်ာင္းဆိုးတာ မေပ်ာက္ႏိုင္ဘဲျဖစ္ေနၿခင္း….ေခ်ာင္းဆိုးလွ်င္ေသြးပါျခင္း….ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း….

ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း ႏံုးျခင္း..အသက္ရႈမ၀ျခင္း ရင္က်ပ္ျခင္း…..ရင္ညြန္႔ရိုးေအာင့္နာျခင္း….

ပခံုးအာ႐ံုေၾကာ မ်ားနာျခင္း….အစာ မ်ိဳခ်ရ ခက္ျခင္း ….

အသံေျပာင္းျခင္း အသံ၀င္ျခင္း….အားနည္းျခင္း ပိန္ လာျခင္း….

ေနာက္လကၡဏာတစ္ခု က ဆီး၊၀မ္းသြားလာပံုေျပာင္းလဲ လာျခင္....

လက္သဲ ေျခသဲမ်ား Drum Stick ကဲ့သို႔ ခံုးခံုးလံုးလံုးေလးမ်ားျဖစ္လာၿခင္း...

ခနခန ငွက္ဖ်ားဖ်ားသလို ဖ်ားျခင္း....ဆီးသြား ဖို႔ခက္ခဲၿခင္း....

ျဖစ္ခါစမွာ မသိသာနိဳင္သလို ဘာမွမခံစားရေသးေပမယ့္ဆက္ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ….ကင္ဆာ ဆဲလ္ေတြ အ႐ိုးကို ျပန္႔ပြားပါကအ႐ိုးနာျခင္း ေအာင့္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္…

ဦးေႏွာက္ကို ျပန္႔ပြားပါက အျမင္ ေဝ၀ါးျခင္းေခါင္းကိုက္ျခင္း တက္ျခင္းေလျဖတ္ျခင္း တို႔ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္….လကၡဏာမ်ား ခံစားရပါက သက္ဆိုင္ရာ ဆရာဝန္ႏွင့္တိုင္ပင္ၿပီး ကုသမႈ ခံယူ သင့္ပါတယ္….

အဆုတ္ ကင္ဆာ ေရာဂါကို ကုသရာတြင္

ေရာဂါ အဆင့္ အလိုက္ မူတည္ၿပီး ခြဲစိတ္ ကုသျခင္း (Surgery)

ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ျဖင့္ ကုသျခင္း (Radiotherapy)

ေဆးသြင္း ကုသျခင္း (Chemo-therapy)

အစ ရွိသည့္ နည္းလမ္းမ်ား ျဖင့္ ကုသ ႏိုင္ပါတယ္…ေနာက္ေပၚ ေဆးဝါးသစ္ေတြက အားတက္စရာ ရွိပါတယ္….

ေဆးလိပ္ က အဓိက အေၾကာင္း အရင္း တစ္ခု ပါ…ျဖစ္ပြားမႈ ႏႈန္း၏ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာေဆးလိပ္ ေသာက္သံုးျခင္း ေၾကာင့္ျဖစ္ေနပါ
တယ္…

ေဆးလိပ္မွာ ဓာတု ပစၥည္း ေပါင္း ေလးေထာင္ ေက်ာ္ခန္႔ ပါဝင္ၿပီးအမ်ားစုမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစသည့္ အမ်ိဳးအစား မ်ားျဖစ္ပါတယ္…
အဲဒီ အထဲတြင္ Nitrosamine ႏွင့္Polycyclic Aromatic Hydrocarbon တို႔ဟာကင္ဆာ ျဖစ္ေစ ႏိုင္တဲ့ အဓိက ဓာတု ပစၥည္းမ်ား
 ျဖစ္ပါတယ္....

အသက္ရွဴလမ္း တစ္ေလွ်ာက္မွာ Cilia ေခၚတဲ့အေမႊးေသးေသးေလးေတြ ရွိေနပါတယ္….အဆိပ္ အေတာက္ေတြ ဗက္တီးရီး
ယားေတြ နဲ႔ဗိုင္းရပ္စ္ေတြ ဝင္လာရင္ တားဆီးေပးတတ္တယ္….

ေဆးလိပ္ေငြ႔က ဒီအေမႊးေလးေတြကိုျဖတ္လိုက္သလိုျဖစ္ေနေစပါတယ္….အဲဒီအခါ Carcinogens ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ
အဆုပ္ထဲကို အတားအဆီးမရွိ ဝင္လာႏိုင္ၾကပါတယ္….

ေဆးလိပ္ ေသာက္သံုးသူနဲ႔ အနီး ကပ္ေနထိုင္ သူေတြမွာလည္း ေဆးလိပ္ေငြ႕ ႐ွဴ႐ိႈက္မိ တဲ႔အတြက္အဆုတ္ ကင္ဆာ ေရာဂါကိုျဖစ္
ပြားေစ ႏိုင္ပါတယ္…

ဇနီးျဖစ္ျဖစ္ ခင္ပြန္းျဖစ္ျဖစ္ ေဆးလိပ္ ေသာက္သူျဖစ္ရင္သူမ်ားေတြထက္ ၂ဝ-၃ဝ% ပိုျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္….

သတၲဳ တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာအမ်ားဆံုး ရင္ဆိုင္ေတြ႔ၾကံဳ ရတာကေက်ာက္ဂြမ္း အမႈန္မ်ားပါဘဲ…အသက္႐ွဴ
 တဲ့အခါ အဆုတ္ အတြင္းကိုေရာက္ရွိၿပီးေဆးလိပ္လည္း ေသာက္ေနမယ္ဆိုရင္အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈ ႏႈန္းကို ပိုမို ျမင့္မား ေစ
ပါတယ္..

မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ (Gene) ေပၚတြင္ မူတည္ၿပီး မိဘဘိုးဘြား မ်ားမွာအဆုတ္ ကင္ဆာျဖစ္ပြား ခဲ့သူရွိမယ္ဆိုရင္ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုျမင့္
မား တာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္…အဆုတ္ တြင္ အနာျဖစ္ဖူးျခင္း အဆုတ္ေရာင္ျခင္းကုသမႈ ခံယူၿပီးေသာ အဆုတ္ ေရာဂါမ်ားျဖစ္
ပြား ခဲ႔ဖူးရင္လည္း အဆုတ္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ားႏိုင္ပါတယ္…

အဆုတ္ ကင္ဆာ ျဖစ္ပြား သူေတြရဲ့ ၂၅ရာခိုင္ႏႈန္း ဟာChest X-ray ၊ သို႔မဟုတ္ CT-scan တြင္ကင္ဆာႀကိတ္ စတင္ ေတြ႕ရွိ
ခ်ိန္ တြင္မူမည္သည့္ ေရာဂါ လကၡဏာမွ ခံစားရျခင္း မရွိတတ္ေခ်…

အဆုတ္ကင္ဆာကို ကာကြယ္ဖို႕ကေဆးလိပ္ မေသာက္ရင္အေကာင္းဆံုးပါ…ေသာက္ေနသူၿဖစ္ၿပီး ျဖတ္လို ရင္ နီကိုတင္း ပါဝင္ေသာပီေက အေငြ႕ ႐ူေဆးမ်ား ကိုအသံုးျပဳၿပီးေဆးလိပ္ ျဖတ္သင့္ပါတယ္…
သူမ်ားေဆးလိပ္ေငြ႕ မ်ားကိုမ႐ွဴမိ ေစရန္လည္း သတိျပဳ သင့္ပါတယ္..

အလုပ္ခြင္ အတြင္း မွာလည္း လံုၿခံဳ စိတ္ခ် ရမယ့္အကာအကြယ္ေပးနိဳင္တာေတြ ဝတ္ဆင္ၿပီးအလုပ္လုပ္ သင့္ပါတယ္..

ေနာက္လကၡဏာတစ္ခု က ဆီး၊၀မ္းသြားလာပံုေျပာင္းလဲ လာျခင္း....လက္သဲ ေျခသဲမ်ား Drum Stick ကဲ့သို႔ ခံုးခံုးလံုးလံုးေလး
မ်ားျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။အဆိုပါ လကၡဏာရပ္မ်ား ျဖစ္ေပၚေနၿပီဆိုပါကကင္ဆာ အဆင္ ၂ ႏွင့္ ၃ တစ္ခုခု ျဖစ္ေန ေလာက္ပါၿပီ..
ေနာက္တစ္ခု က ခနခန ငွက္ဖ်ားဖ်ားသလို ဖ်ားျခင္းပါ နာတာ႐ွည္အဖ်ားေရာဂါနဲ႔လည္းမွားတတ္ပါတယ္ဖ်ားျခင္းကိုသတိျပဳဆင္ု
ခင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္မၾကာခနဖ်ားၿပီဆိုရင္ တရာ၀န္နဲ႔ေသခ်ာစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္

ေနာက္၁ခုက ဆီးသြား ဖို႔ခက္ခဲတာပါ ဆီး ၁ခါသြားဖို႔ ၅မိနစ္ေလာက္အခ်ိန္ယူရတာမ်ိဳးပါအဲ့ဒါက ေတာ့ ကိုယ္တြင္း အဂၤါ မ်ားရဲ႕ 
အေလးထ၁ခုေျပာင္းလဲ လာျခင္းကိုျပတာျဖစ္ပါတယ္....

ကင္ဆာ ေရာဂါ လကၡဏာေတြကို ေစာေစာသာသတိမူၿပီးက်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈ မ်ားကို စနစ္တက် ျပဳလုပ္ခဲ့ရင္ကုသမွႈ႕
 ေအာင္ျမင္ေျခ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမိုျမင့္မား ပါတယ္…

တကယ္လို႔မ်ား သင္သာ ေဆးလိပ္မေသာက္သူတစ္ဦးၿဖစ္ေနပါက မၿဖတ္ေသးသူေတြထက္ ကင္ဆာၿဖစ္နိဳင္ေခ် ပိုေ၀းေနေသး
တယ္ဆိုတာ ေတြးရင္း၀မ္းသာလိုက္ပါေတာ့…..။ ။

လူသားအားလံုး ကင္ဆာေ၀ဒနာဆိုးမွကင္းေ၀းနိဳင္ၾကပါေစ...

အားလံုးကို အစဥ္ေလးစားလ်ွက္...

မိုးမင္း,  Dr. တင့္ေဆြ

KOLATT(PBDN)

RangonNewsDaily