ကမၻာကိုၿခိမ္းေျခာက္ေနေသာ ျမဴမီးခိုးႏွင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အႏၲရာယ္မ်ားႏွင္႕ပတ္သတ္ၿပီး မိုးေလဝသႏွင္႕ဇလေဗဒပညာရွင္ ေဒါက္တာထြန္းလြင္ႏွင္႕ေတြ႔ဆံုျခင္း

RangonNewsDaily: April . 2 .2014
ကမၻာကိုၿခိမ္းေျခာက္ေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအဝင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပႆနာအႀကီးမားဆံုးျဖစ္လာသည့္ ျမဴမီးခိုးႏွင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အႏၲရာယ္မ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္မည့္နည္းလမ္းမ်ား၊ ယခုႏွစ္မုတ္သုန္ရာသီအေျခအေနမ်ားကိုသိရွိႏိုင္ရန္ မိုး ေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒပညာရွင္ ေဒါက္တာ ထြန္းလြင္အား ေတြ႕ဆံုေမးျမန္း၍ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါသည္။
ေမး - ျမဴမီးခိုးေတြက ဘယ္ႏိုင္ငံကစတင္ခဲ့ၿပီးဘယ္လို ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့ပါသလဲ။

ေျဖ - ျမဴမီးခိုးက အဓိကကေတာ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အႀကီးမားဆံုးျပႆနာအႀကီးဆံုးက အင္ဒိုနီးရွားပါ။အင္ဒိုနီးရွား၊ ဆူမၾတားေပါ့။ အဲဒီမွာေတာေတြကို မီး႐ိႈ႕ လို႔ မီးခိုးေတြထြက္လာတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံက ႏုိင္ငံ ေက်ာ္လြန္ၿပီး အထူးသျဖင့္ မေလးရွား၊ စင္ကာပူ၊ ဘ႐ူ ႏိုင္းထိ အဲလိုဟာေတြေရာက္လာတယ္။ အၿမဲတမ္းလိုလို နယ္စပ္ေက်ာ္ျဖတ္မီးခိုးေတြက ႏွစ္တိုင္းလိုလို ျပႆနာ ရွိေနတယ္။

ေမး - ဒီေန႔အခ်ိန္မွာေရာ ျမဴမီးခိုးျပႆနာကဘယ္ႏိုင္ငံ ေတြမွာရွိေနပါသလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေရာ ျမဴမီးခိုးနဲ႔ ပက္သက္လို႔ ဘယ္လိုအေျခအေနေတြရွိပါသလဲ။

ေျဖ - အခုအင္ဒိုနီးရွား သာမကအေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ဗီယက္နမ္၊ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ထိုင္းနဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံေတြပါ ျမဴမီးခိုးျပႆနာ ရွိလာတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ံသအ်စသအ လို႔ေခၚတဲ့ ျမဴမီး ခိုးေတြထြက္ေနတဲ့ တစ္နည္းမီးေလာင္တဲ့ေနရာလြန္ခဲ့ တဲ့ႏွစ္ရက္ေက်ာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာအမ်ားဆံုးျဖစ္ေန တယ္။ ျမဴမီးခိုးထြက္တဲ့ေနရာေပါင္း ၂၂ဝဝ ေက်ာ္ျဖစ္ေန တယ္။ 

အဲဒီမတိုင္ခင္ ၂ ရက္ ၃ ရက္အလြန္က ဆူမ ၾတားမွာ မီးခိုးထြက္တာတအားမ်ားေတာ့ ျမဴမီးခိုးေတြ ျပန္႔ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ မိုးရြာခ်လိုက္ တယ္။ မေလးရွားကေလထုက ဏ်ပ ၃၄ဝ ေက်ာ္ထိရွိ ေနၿပီး အႏၲရာယ္ရွိတဲ့အဆင့္ဆိုေပမယ့္ မိုးရြာလိုက္တယ္။ ခက္တာက မိုးျပတ္ေနတာျမန္မာျပည္ျဖစ္ေနၿပီး ျမဴမီးခိုး ထြက္တာေနရာ ၂၂ဝဝ ေက်ာ္ရွိေနတယ္။

ဒီေန႔မနက္မွာ ေတာ့ ေနရာ ၉ဝဝ ေလာက္ပဲရွိေတာ့တယ္။

ေမး - ျမဴမီးခိုးေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံဘယ္ေဒသေတြမွာ အမ်ားဆံုးေတြ႕ရေနရပါသလဲ။

ေျဖ - ျမဴမီးခိုးေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာအမ်ားဆံုးက ရွမ္းနဲ႕ကယားပဲ။ ပဲခူးမွာလည္းေတြ႕ရတယ္။ စိတ္ဝင္ စားစရာေကာင္းတာက မီးေလာင္မ်ားမယ္လို႔ ထင္ထား တဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ စစ္ကိုင္းတိုင္းကေတာ့ မီးေလာင္ တာနည္းေနတာေတြ႕ရတယ္။ မီးေလာင္ဧရိယာနည္း ေနတာက အဲဒီဘက္ကမၿငိမ္မသက္ျဖစ္လို႔ လယ္ယာ မလုပ္ၾကလို႔လား ဒါမွမဟုတ္ မီးေလာင္စရာမရွိလို႔လား မသိရဘူးေပါ့။ အေၾကာင္းေတာ့မသိရဘူး။

ေမး - ျမဴမီးခိုးေတြ ဘာေၾကာင့္ထြက္လာရၿပီးဘယ္သူ ေတြေၾကာင့္ျဖစ္လာရပါသလဲ။

ေျဖ - ျမဴမီးခိုးေတြဘာေၾကာင့္ထြက္လာလဲဆိုေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ဒီအခ်ိန္ကလယ္ယာျပဳျပင္တာ၊ လယ္ ယာလုပ္ငန္းအလို႔ငွာ မီး႐ိႈ႕တာ၊ ေနာက္တစ္ခါလယ္ေျမ အသစ္ေဖာ္ဖို႔နဲ႕ သစ္ေတာရွင္းလင္းဖို႔မီး႐ိႈ႕တာ၊ သစ္ ေတာခုတ္တဲ့အခါ လက္က်န္ကိုရွင္းတဲ့အေနနဲ႔ မီး႐ိႈ႕ တာ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့စိုက္ကြင္း အသစ္ေတြေဖာ္ တဲ့အခါ စီးပြားေရးသမားေတြကရွိတဲ့ ေတာကိုခုတ္ရ ေတာ့ၾကာတယ္။ ၾကာေတာ့မီး႐ိႈ႕တယ္။ မီး႐ိႈ႕ေတာ့ ေျမ ျမန္ျမန္ေပၚလာတာေပါ့။ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ျဖစ္တာေတြက အဲဒါေတြေၾကာင့္လို႔ေျပာတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာက်ေတာ့ ဘာျဖစ္လို႔ျဖစ္လဲဆိုတာကုိ တာဝန္ရွိသူေတြက နည္း နည္းေတာ့ စူးစမ္းေလ့လာသင့္တယ္။

ေမး - ျမဴမီးခိုးေတြေၾကာင့္ ရရွိမယ့္ဆိုးက်ိဳးေတြကို သိပါရေစ။

ေျဖ - ျမန္မာျပည္ကေနရာေပါင္း ၂၂ဝဝ ေက်ာ္ရွိေန တယ္။ ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ဆိုေတာ့တအားမ်ားတာေပါ့။ မီး ခုိးေတြေၾကာင့္ မေကာင္းက်ဳိးေတြျဖစ္ေစတယ္။ ပထမ ဦးဆံုးဆိုးက်ဳိးကဓာတ္ေငြ႕ေတြထုတ္တယ္။ ကမၻာႀကီးပူ ေႏြးမႈကိုပိုဆိုးေစတယ္။ ေတာမီးေလာင္ရင္ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးတာေတြျဖစ္လာမယ္။ မီးေလာင္တာ ပိုဆိုးရင္ လူေနရပ္ကြက္ေတြပါကူးစက္ၿပီး တစ္ခါတေလ အသက္ ပါဆံုး႐ံႈးႏိုင္ပါတယ္။

မီးေလာင္တယ္ဆိုကတည္းက မီး ခိုးထြက္ေတာ့ေလထုညစ္ညမ္းၿပီး က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္ သက္လုိ႔ အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါ ေတြျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ အဲလိုေရာဂါမ်ဳိးေတြ တိုးလာႏိုင္ ၿပီး ရာသီဥတုျပႆနာနဲ႔ က်န္းမာေရးကုိ ဆိုးက်ဳိးေပး ႏုိင္တဲ့အတြက္အဲဒီလို မီးခိုးထြက္တာမ်ဳိးကိုသတိထား ရမယ္။

 ျမဴမီးခုိးေတြက သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္း ေတြကိုလည္းထိခိုက္ႏိုင္တယ္။ ေလယာဥ္ခရီးစဥ္မွာ မီးခိုးေတြပိတ္ေနေတာ့ ခရီးစဥ္ပ်က္တာတို႔၊ ေတာင္နဲ႔ တိုက္တာမ်ိဳးျဖစ္တာေတြရွိတယ္။

ေမး - ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အၫႊန္းကိန္း ေတြျမင့္တက္ေနတယ္လို႔ ၾကားရပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ ထိျမင့္တက္ေနၿပီးဘာေၾကာင့္ ျမင့္တက္လာသလဲသိပါ ရေစ။

ေျဖ - ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းကခ်င္ ျပည္နယ္အထက္ပိုင္းကလြဲရင္ က်န္ေဒသတစ္ျပည္လံုး အတိုင္းအတာအားလံုး ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အၫႊန္း ကိန္းလြန္ကဲအဆင့္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ ျခည္အဆင့္တစ္မွ ၁၁ ေက်ာ္ထိသတ္မွတ္ထားၿပီး ရွစ္ ေက်ာ္ရင္ျမင့္မားတဲ့အဆင့္၊ ၁ဝ မွ ၁၁ ေက်ာ္ရင္ အလြန္ ျမင့္မားနဲ႔ ၁၁ ေက်ာ္ရင္ေတာ့လြန္ကဲအဆင့္ျဖစ္ေနပါ တယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္ဘက္ေကာ့ေသာင္းေဒသမွာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ၁၃ေက်ာ္ ၁၄ ရွိၿပီး လြန္ကဲေနပါ တယ္။ ရန္ကုန္မွာ ၁၂ ၊ မႏၲေလးမွာ ၁၁ ေက်ာ္ရွိတယ္။ 

ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မွာ ေအ၊ ဘီ၊ စီရွိတယ္။ ဘီနဲ႔စီက ေတာ့လူကိုအႏၱရာယ္ေပးတယ္။ အဲဒီေရာင္ျခည္ေတြကို အရင္ကအိုဇုန္းလႊာက ကာကြယ္ေပးထားတယ္။ ၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာအိုဇုန္းလႊာ ကကမၻာ့ေတာင္ျခမ္း ေတာင္အာ ဖရိကမွာေပါက္သြားၿပီး အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ ျခည္ေတြကမၻာကိုျပန္႔ႏွံ႔လာၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အၫႊန္းကိန္းက လြန္ကဲအဆင့္ျဖစ္လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေမး - ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ ျဖစ္လာမယ့္ ဆိုး က်ိဳးနဲ႔ ဘယ္လုိကာကြယ္ရမလဲသိပါရေစ။

ေျဖ - ေနေရာင္ထဲမွာ ၾကာရွည္ေနရင္ထြက္ေနရင္ အေရျပားေရာဂါေတြျဖစ္မယ္။ ပထမဦးဆံုးအေရျပား ေတြကိုေနေလာင္မယ္။ အေရျပားမွာ မဲွ႕ေျခာက္ေတြ ေပါက္လာမယ္။ ေနာက္တစ္ဆင့္အရြယ္က်သလို အ ေရျပားေတြ ရြဲလာ တြဲလာတြန္႔လာမယ္။ ေနာက္ဆံုး အဆင့္ကေတာ့ အေရျပားကင္ဆာျဖစ္မယ္။ မ်က္စိ၊ အျမင္အာ႐ံုခ်ိဳ႕ယြင္းေစႏိုင္တယ္။ 

လူခႏၶာကိုယ္ထဲက ီၿဗ မ်ိဳးဗီဇပ်က္စီးေရာ။ သားသမီးမရႏိုင္တဲ့အေျခ အေနထိရွိတယ္။ ကာကြယ္ဖို႔ဆိုရင္ ေနေရာင္ျခည္မထိ ဖို႔လိုအပ္တယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၁နာရီကေန မြန္းတည့္ ၁ နာရီမွာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေတြ အမ်ားဆံုးက်ေရာက္ ေနတယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အႏၲရာယ္ကေတာ့မနက္ ၁ဝနာရီကေန ေန႔လည္ ၃နာရီထိရွိေနတာပဲ။ စိတ္ခ် ခ်င္ရင္အဲဒီကာလေတြမွာ ေနေရာင္မထြက္ဖို႔လိုအပ္ တယ္။ မနက္ ၁၁ နာရီကေန မြန္းတည့္ ၁ နာရီကေတာ့ အႏၲရာယ္အႀကီးဆံုးေပါ့။ 

မျဖစ္မေန အလုပ္လုပ္ရမယ္၊ ထြက္ရမယ္ဆိုရင္လည္း အဝတ္အစားကို လံုၿခံဳေအာင္ လက္ရွည္၊ ေဘာင္းဘီရွည္၊ ဦးထုပ္၊ အနားျပန္႔ႀကီးတဲ့ ဦးထုပ္၊ ခေမာက္၊ ထီးေတြေဆာင္းရမယ္။ ေရာင္ျခည္ ကာ မ်က္မွန္ေတြတပ္ရ မယ္။ ေခတ္မီတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာဆို လိုးရွင္းလိမ္းၿပီး ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေမး - ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္က်ေရာက္မႈက ဘယ္ေတာ့ ေလာက္ၿပီးဆံုးမလဲသိပါရေစ။ သႀကၤန္ကာလမွာေရာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေတြရွိဦးမွာလား။ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ ရန္ေလးေတြသိပါရေစ။

ေျဖ - ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ျမင့္ေနတာကေတာ့ ေန မျမင္ရေတာ့ရင္ မိုးက်ရင္ဒါကၿပီးသြားမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေမလေနာက္ဆံုးအပတ္ထိၾကာဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခရမ္း လြန္ဒဏ္သင့္တာက ေနထိုင္တဲ့ေနရာေပၚမူတည္တယ္။ 

ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ျမင့္တဲ့ ေနရာေတြမွာ မေနသင့္ပါဘူး။ ေရခဲျပင္၊ ေရျပင္စတဲ့ အလင္းျပန္ႏိုင္တဲ့ ပင္လယ္ကိုသြားတဲ့အခါမွာ ပိုအႏၲရာယ္ႀကီးပါတယ္။ ပင္လယ္ကိုသြားခ်င္သြားပါ။ ဒါေပမဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ ျခည္လြန္ကဲေနတဲ့ မနက္ ၁၁နာရီကစတင္ၿပီး ေရျပင္ နဲ႔အနီးနားမွာ မေနဖို႔နဲ႔ေရထဲမဆင္းဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာသတိထားရမွာက သႀကၤန္ ေပါ့။ သႀကၤန္မွာ လူတိုင္းအျပင္ထြက္ၾကတယ္။ လူတိုင္း ဝတ္တာကလည္း အနက္ေရာင္ေတြကိုဝတ္တယ္။ အဲဒီ အနက္ေရာင္က အလင္းစုပ္အားမ်ားတယ္။ အဝတ္အ စားေတြဝတ္တာက်ပ္တည္းတဲ့အဝတ္ေတြ ဝတ္ေတာ့ အပူဒဏ္ေတြျမင့္ေစပါတယ္။

 ေရကလည္းပတ္ဝန္းက်င္ မွာရွိေနေတာ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာ ကားနဲ႔လည္တဲ့သူမ်ားတယ္။ 

ဒီအခ်ိန္မွာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ျပင္းခ်ိန္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာလည္း မသိၾကဘူး။ အရင္ကလိုကားေတြကလည္း အျမန္သြား လို႔မရဘူး။ ေနပူေအာက္မွာ ရွိရင္ပိုၿပီးအႏၲရာယ္မ်ား ပါတယ္။

ေမး - ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္က သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၊ သစ္ေတာ၊ သစ္ပင္မ်ားနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိပါသလား။

ေျဖ - ခရမ္းလြန္ေရာင္ ျခည္ေတြကခုမွဟိုးေလးတစ္ ေက်ာ္ေက်ာ္ျဖစ္လာတာ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အရင္ က ပတ္ဝန္းက်င္ပ်က္စီးမႈနည္းပါးတယ္။ အခုပတ္ဝန္း က်င္က ပ်က္စီးသြားတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏိုင္ငံေတြက သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ပတ္သက္ လို႔ပ်က္စီးတာ တအားေတြ႕ရတယ္။

ကမၻာေပၚမွာ သစ္ ေတာျပဳန္းတီးဆံုးႏုိင္ငံေတြထဲမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံသံုးႏုိင္ငံပါလာတယ္။ ထိပ္ဆံုးက ဘရာဇီးႏုိင္ငံ ၿပီးေတာ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အင္ဒို နီးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက အဆင့္ေလးေနရာ မွာပါလာတယ္။
ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ထုတ္တာ အ မ်ားဆံုးႏိုင္ငံက အရင္ကအေမရိကန္ႏိုင္ငံ အခုအေမရိ ကန္ကိုေက်ာ္ၿပီး တ႐ုတ္ကထုတ္တာ အမ်ားဆံုးျဖစ္လာ တယ္။ 

အဲဒီတစ္ခုေၾကာင့္အေရွ႕ေတာင္ အာရွမွာရွိေနတဲ့ အိုဇုန္းလႊာက မေပါက္ရင္ေတာင္ပါးလႊာတဲ့ အဆင့္ျဖစ္ လာပါတယ္။

ေမး - သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ပတ္သက္ လို႔ ဘယ္သူေတြက ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုအပ္ပါသလဲ။

ေျဖ - အထူးသျဖင့္ ျမဴမီးခိုးျပႆနာကေဒသအတြင္း မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အာဆီယံကပဲလုပ္ေဆာင္ သင့္ပါတယ္။ မိုးေလဝသနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ဆရာရွိစဥ္က အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ ပူးေပါင္းလုပ္ဖို႔ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး အခု သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးကို အာဆီယံႏုိင္ငံ ေတြက လုပ္မယ္ဆိုေတာ့ တစ္ဆင့္တက္လာတဲ့သေဘာ။

 ေကာင္းတဲ့အလုပ္ပါ။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံမတူ ညီတဲ့အတြက္ ပူးေပါင္းအစည္းအေဝးေတြလုပ္ၿပီး နည္း ပညာဖလွယ္တာ၊ သတင္းဖလွယ္တာေတြ လုပ္သင့္ပါ တယ္။

အာဆီယံနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ဌာနေတြကို ဘယ္မွာ ထားမလဲ။ ရန္ပံုေငြေတြဘယ္လိုရွာမလဲ။ ဝန္ထမ္းေတြကို ဘယ္လိုခန္႔ထားမလဲညိႇႏိႈင္းရမယ္။သစ္ေတာျပဳန္းတီး ဆံုးႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ထိုင္းနဲ႔ ဗီယက္နမ္မွာ ေက်ာက္မီး ေသြးနဲ႔လွ်ပ္စစ္ထုတ္ေနတာေတြရွိေနတယ္။ 

အာဆီယံ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ ေရကာတာေဆာက္ တာေတြ မဲေခါင္၊ သံလြင္မွာ ေရကာတာေဆာက္တာေတြ ကိုစုေပါင္းအေျဖရွာသင့္ပါတယ္။

Yangon Media , kolatt(PBDN)
RangonNewsDaily