schemic Heart Disease (IHD) ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ

RangonNewsDaily: February . 23 .2014
ႏွလံုးဟာ တရက္မွာ ပ်မ္းမွ်အၾကိမ္ တစ္သိန္းေလာက္ ခုန္ေနျပီး၊ ေသြးထုထည္ ဂါလံႏွစ္ေထာင္ေလာက္ ညွစ္ထုတ္ေပးေနတယ္။ တသက္လံုး မရပ္မနား စည္းခ်က္မွန္မွန္ ညွစ္ထုတ္ေပးေနရျပီး အသက္ ၇၀ အ႐ြယ္ရွိသူတေယာက္မွာ အၾကိမ္ေပါင္း ၂ ဘီလီယံခြဲ ခုန္ျပီးျဖစ္တယ္။
ဒီလို အခ်ိန္ျပည့္ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ႏွလံုးႂကြက္သားအတြက္ ေအာက္စီဂ်င္နဲ႔ အာဟာရကို ႏွလံုးေသြးေၾကာေတြက ေထာက္ပံ့ေပးေနတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာေတြဟာ က်ဥ္းေျမာင္းလာျပီး ႏွလံုးႂကြက္သားအတြက္ ေအာက္စီဂ်င္နဲ႔ အာဟာရကို လံုေလာက္ေအာင္ မေထာက္ပံ့ႏိုင္ေတာ့တဲ့အခါ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ (IHD) ရလာမယ္။

ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေစတဲ့ အဓိကအခ်က္ (၃) ခ်က္
1. ေသြးတိုးေရာဂါ
2. (ကိုလက္စထေရာ) မ်ားျခင္း၊
3. ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း။

တျခားအေၾကာင္းေတြကေတာ့ -
1. အသက္ရလာျခင္း၊
2. အဝလြန္ျခင္း၊
3. စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း၊
4. ဆီးခ်ဳိေရာဂါ နဲ႔
5. ကိုယ္လက္လႈပ္႐ွားမႈနည္းတဲ့ အလုပ္လုပ္ကိုင္ရျခင္း။

အဲဒီအၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ေသြးလႊတ္ေၾကာရဲ႕ အတြင္းနံရံဟာ က်ဥ္းေျမာင္းလာမယ္။ အနည္က်စုပံုတဲ့သေဘာျဖစ္ျပီး၊ (ကိုလက္စထေရာ)၊ (ကယ္လ္စီယမ္)၊ (ဆဲလ္) အေသေတြ၊ ေသြးမႈံေတြပါတယ္။ အဲဒါေတြက ေသြးေၾကာနံရံကေန ျပဳတ္ထြက္ျပီး ေသြးေၾကာတေနရာမွာ ပိတ္မိေနတာကို Embolism ေခၚတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း Myocardial Infarct ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း Stroke ေလျဖတ္ျခင္း၊ ေျခလက္႐ွိ ေသြးေၾကာေတြပိတ္မိရင္ နာက်င္ျခင္း၊ Gangrene အသားေသသြားျခင္းေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။

Angina Pectoris ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါလကၡဏာေတြ
• ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ ရင္ဘတ္အလယ္မွာ ျပဳတ္တူနဲ႔အညွပ္ခံထားရသလို တင္းက်ပ္နာျခင္း၊ ေလးလံေနျခင္း၊ ရင္ပူျခင္း၊ ဘယ္ဘက္ပုခံုးနဲ႔ ဘယ္ဘက္လက္ေမာင္း၊ လည္ပင္းနဲ႔ ေမးေစ့တဝိုက္ကို ျပန္ႏွံ႔နာက်င္တတ္တယ္။ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းဟာ ႐ုတ္တရက္ေျပးရျခင္း၊ အားစိုက္အလုပ္လုပ္ရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚတတ္ျပီး စကၠန္႔ ၃၀ ကေန ၅ မိနစ္ထိ ၾကာတတ္တယ္။ နားလိုက္ရင္ သက္သာလာမယ္။
• အသက္႐ွဴျမန္ျခင္း၊ အသက္႐ွဴၾကပ္သကဲ့သို႔ ခံစားရျခင္း၊ မူးေဝလာျခင္း၊ ပ်ဳိ႕အန္ျခင္း၊ အလြန္အမင္း ေခၽြးထြက္လာျခင္း၊
• အနားယူေပမဲ့ ရင္ဘတ္ေအာင့္တာ မသက္သာရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း Heart Attack ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေဆးခ်က္ေတြလုပ္မယ္ -
• Exercise Electrocardiogram (ECG) ႐ိုက္ျခင္း၊
• Cardiac Catheterization ပိုက္အေသးေလးတမ်ဳိးကို ေျခေထာက္ (သို႔) လက္ေမာင္း ေသြးေၾကာကတဆင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာကို ေရာက္ေအာင္လုပ္ျပီး ဆိုးေဆးတမ်ဳိးသံုးျပီး၊ ဓါတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္ရင္ ေသြးေၾကာက်ဥ္းတဲ့ေနရာ သိႏိုင္တယ္။
• ရင္ဘတ္ဓါတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္း၊
• ေသြးထဲက (ကိုလက္စထေရာ) စစ္ေဆးျခင္း၊
• ဆီးခ်ဳိ စစ္ေဆးျခင္း။

ေဆးကုသမႈမွာ ၂ ပိုင္းရွိတယ္။ (၁) Medical ေဆးဝါး နဲ႔ (၂) Revascularization ခြဲစိတ္နည္း။

Medical ေဆးနည္း
• Bed rest အိပ္ယာထဲနားပါ။
• Cardiac monitoring ႏွလံုးေစာင္ၾကည့္မႈ (စက္) နဲ႔ၾကည့္ေနပါ။
• Morphine injection (ေမာ္ဖိန္း) ထိုးေဆးထိုးမယ္။
• Antiplatelets ေသြးမံႈအတြက္ေဆးေပးမယ္။
• Anticoagulants ေသြးမခဲေဆးေပးမယ္။
• Beta-blockers (ဘီတာဘေလာ့ကာ) ေဆးေပးမယ္။

Surgical ခြဲစိတ္ကုသနည္းမ်ား
1. Percutaneous Coronary Intervention (PCI)
Stenosis က်ဥ္းေနတာကိုသက္သာဘို႔
- Balloon angioplasty, Stenting
- Atherectomy

2. Off-pump Coronary Artery Bypass surgery
3. Coronary Artery Bypass Graft (CABG)
- အဓိက ဘယ္ဘက္ေသြးလႊတ္ေၾကာ
- Triple vessel disease
- Two vessel disease
- Poor left ventricular function ေတြရွိေနသူေတြကိုလုပ္ေပးတယ္။

4. Conduits
Off-Pump Coronary Artery Bypass (OPCAB) surgery

4. IHD Complications ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္တာေတြအတြက္ ခြဲစိတ္နည္းေတြလဲရွိတယ္။
- Repair of left ventricular aneurysm
- Repair of post infarction VSD
- Acute ischemic MR
- Surgery for ischemic ventricular arrhythmias
- Transplantation
- Ventricular assist devices နည္းေတြရွိတယ္။

ေဆးဝါေတြကို ညႊန္ၾကားတဲ့အတိုင္း သံုးရမယ္။
• Nitrates (Nitroglycerin), Betablockers (Propranolol, Metoprolol), Calcium channel blockers (Amlodipine, Diltiazem) စသည့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ယ္ေစရန္နဲ႔ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း၊ေအာက္စီဂ်င္ လိုအပ္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးတဲ့ေဆးေတြ၊
• ေသြးခဲတာကို တားဆီးေပးေသာေဆးေတြ Aspirin (Aspilet)၊
• (လက္စထေရာ) က်ေဆးေတြ Statins (Atorvastatin, Simvastatin)၊

အျမဲတမ္း လိုက္နာရမည့္အခ်က္ေတြ -
• (ကိုလက္စထေရာ) မ်ားတဲ့ တိရိစာၦန္အဆီေတြ၊ အသား (အမဲသား၊ ဝက္သာ၊ ဆိတ္သား)၊ ၾကက္ဥ၊ မလိုင္ပါ ႏြားႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ ေ႐ွာင္ပါ။ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္၊ အသီးအႏွံေတြ၊ မလိုင္ထုတ္ထားေသာ ႏြားႏို႔၊ ငါး၊ အသားေတြ၊ ဂ်ဳံ၊ ေျပာင္း၊ လူး၊ ဆပ္၊ အႏွံေတြ စားပါ။
• ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။
• ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါ။
• ေသြးတိုးနဲ႔ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ႐ွိပါရင္ ေဆးကုသမႈစနစ္တက်ခံယူေနပါ။
• စိတ္ဖိစီးမႈေလွ်ာ့နည္းေတြလုပ္ပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
kolatt(PBDN)

RangonNewsDaily