လား႐ွဳိး အၾကမ္းဖက္မႈသည္ ဗုဒၶဘာသာ ဂိုဏ္းခြဲသစ္ နိင္ငံ အႏွ႔ံပ်ံ႕ႏွံ႔သည့္ လကၡဏရပ္ပာု နာမည္ႀကီးေဆာင္းပါး႐ွင္ Thomas Fuller သံုးသပ္

ဓါတ္ပံု Al Jazeera

ေနာက္ဆံုးဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းျမိဳ ့မွာ ဗုဒၶဟူးေန ့က ဗုဒၶဘာသာအၾကမ္းဖက္သမား လူအုပ္ၾကီးဟာ ဗလီတစ္လံုး၊ မြတ္စလင္ စာသင္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းႏွင့္ ေစ်းဆိုင္မ်ားကို မီးရႈိ ့အျပီးမွာ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ ့ေတြဟာ ျပန္လည္ တည္ျငိမ္ေစရန္ ခက္ခက္ခဲခဲ ၾကိဳးစားခဲ့ရပါတယ္။ ဒါဟာဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာ ဂိုဏ္းကြဲအသစ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္၀ွမ္းပ်ံ ့ႏွံ ့ေနတယ္ဆိုတဲ့ လကၡဏာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္အနီးရွိ လားရႈိးျမိဳ ့မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ ယခုႏွစ္အတြင္း ယခင္ အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ေဒသေတြနဲ ့မိုင္ေပါင္းရာနဲ ့ခ်ီကြာေ၀းပါတယ္။

ျဖစ္စဥ္မွာ မြတ္စလင္တစ္ဦးေသဆံုးျပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေလးဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့တယ္လို ့ လားရႈိးျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနက ဦးေ၀လင္းကေျပာပါတယ္။

လားရႈိးျမိဳ ့ရွိ အလြတ္တန္း ဓာတ္ပံုဆရာ ဦးခြန္ေဇာ္ဦးကို တယ္လီဖုန္းျဖင့္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ လူငယ္အမ်ားအျပားပါ၀င္တဲ့ အၾကမ္းဖက္လူအုပ္ၾကီးဟာ တုတ္၊ ဓားမ်ားကိုင္ေဆာင္ျပီး ဆိုင္ကယ္မ်ားျဖင့္ ျမိဳ ့အတြင္း လွည့္လည္ေနတယ္လို ့ေျပာသြားပါတယ္။ “သူတို ့က ျမိဳ ့ထဲကို ပတ္ျပီးေတာ့ ဖ်က္ဆီးေနၾကတာ” လို ့၎က ေျပာသြားသည္။

မြတ္စလင္မ်ားဟာ ျမိဳ ့ကို စြန္ ့ခြာေျပးသြားၾကေၾကာင္း မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားက ေျပာသည္။ ရုပ္ရွင္ရံုတစ္ရံု ႏွင့္ မြတ္စလင္ဆိုင္မ်ား ဗုဒၶဟူးေန ့က ဖ်က္ဆီးခံလိုက္ရသည္ဟု အၾကမ္းဖက္မႈကို မ်က္ျမင္ေတြ ့ခဲ့သူ NLD ပါတီမွ ဦးမ်ဳိးျမင့္က ေျပာသည္။

အဂၤါေန ့ ညေနခန္ ့က ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဗလီႏွင့္တကြ အျခားအေဆာက္အဦးမ်ား မီးရႈိ ့ခံရမတြင္လဲ အျခားေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကဲ့သို ့ပင္ ျမန္မာရဲတပ္ဖြဲ ့ႏွင့္ စစ္တပ္သည္ ေဒါသထြက္ေနေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူအုပ္ၾကီးကို လူစုကြဲသြားေစရန္ မျပဳလုပ္ခ်င္ (သို ့) မျပဳလုပ္ႏိုင္ ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

လားရႈိး ျမိဳ ့သို ့လာေရာက္ လည္ပတ္ေနေသာ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားေက်ာင္းသားတစ္ဦးျဖစ္သူ Lauri Nio က လူအုပ္ၾကီးက ဗလီကို စတင္မီးတင္ရႈိ ့ျပီး ဆိုင္မ်ားကို စတင္ဖ်က္ဆီးအျပီး ၂နာရီခန္ ့အၾကာတြင္ ေရာက္ရွိလာေၾကာင္း၊ ရဲမ်ားသည္ အခင္းျဖစ္ပြားရာတြင္ မိနစ္အနည္းငယ္ခန္ ့သာ ရွိေနျပီး ညဘက္ေရာက္မွ လူအင္အားပိုမိုမ်ားေသာ တပ္ဖြဲ ့သည္ တစ္ေခါက္ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာျပီး လမ္းမ်ားကို ပိတ္လိုက္ေၾကာင္း၊ သို ့ေသာ္ ဆူပူအၾကမ္းဖက္သူမ်ားကိုမူ ဘာမွမလုပ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသြားသည္။ လူအမ်ားသည္ ေစ်းအတြင္းစုေ၀းကာ ေအာ္ဟစ္အားေပးၾကရင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းမ်ားသီဆိုရင္း ဆိုင္မ်ားကို ဖ်က္ဆီးၾကေၾကာင္း ၎ကေျပာသြားသည္။

DVB မွဗုဒၶဟူးေန ့တြင္ facebook ေပၚတင္သည့္ ဗီဒီယိုအရ မီးေလာင္ထားျပီးေသာ အေဆာက္အဦးမ်ား ပ်က္ဆီးေနေသာ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္မ်ား ႏွင့္ ႏိုင္ငံအတြင္း ျမင္ေတြ ့ေနက် ျမင္ကြင္းမ်ဳိး ျဖစ္လာေၾကာင္းေတြ ့ရွိရသည္။

ယခင္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအတိုင္းပင္ သတင္းေထာက္မ်ားလဲ ေရြးခ်ယ္ တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရသည္။ “သူတို ့ကၽြန္ေတာ့္ေခါင္းကို သံတုတ္နဲ ့ရိုက္သြားတယ္” ဟု ဦးခြန္ေဇာ္ထြန္းက ေျပာသည္။ အၾကမ္းဖက္လူအုပ္ၾကီးသည္ ကင္မရာအတြင္းမွ မန္မိုရီကဒ္ကို ျဖဳတ္ယူကာ ဖ်က္ဆီးသြားေၾကာင္းလဲ ၎က ေျပာၾကားသည္။

မတ္လပိုင္းက မိတၳီလာျမဳိ ့တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈကဲ့သို ့ပင္ လားရႈိး အၾကမ္းဖက္မႈသည္လဲ သာမန္ အခ်င္းမ်ားမႈမွ စတင္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံပိုင္ရုပ္သံမ်ားအရ ဓာတ္ဆီေရာင္းသည့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးသည္ ေစ်း၀ယ္သူ မြတ္စလင္တစ္ဦး၏တိုက္ခိုက္မႈကို ခံခဲ့ရျပီး ၎အား ရဲတပ္ဖြဲ ့မွ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အၾကမ္းဖက္သမားအုပ္စုသည္ ရဲစခန္းကို ၀ိုင္းရံခဲ့ၾကျပီး ရဲတပ္ဖြဲ ့မွ တရားခံကို ထုတ္မေပးေသာအခါ ေဒါသျဖင့္ တုန္ ့ျပန္ခဲ့ၾကသည္။ အခ်င္းမ်ားမႈ ျဖစ္စဥ္အေသးစိတ္ကိုေတာ့ မသိရွိရေသးေပ။

အစိုးရေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးရဲထြဋ္က လားရႈိ ့ျမိဳ ့ရဲစခန္းအျပင္ဘက္တြင္ရွိသည့္ လူအုပ္တြင္ ဘုန္းၾကီး အေယာက္၈၀ခန္ ့ပါ၀င္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသြားသည္။ ဗုဒၶဟူးေန ့တြင္ အထိကရုန္းကို ႏွိမ္နင္းရန္ ေသနတ္ပစ္ခဲ့သည္ဟု ၎က ေျပာၾကားသည္။ ဗုဒၶဟူးေန ့အေစာပိုင္းက လားရႈိးျမိဳ ့ရွိ အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး အဖြဲ ့အစည္းမ်ားက ထပ္မံအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ေရွာင္ရွားႏုိင္ရန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္ဟု ၎ကေျပာၾကားသည္။

မြတ္စလင္ ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေစ်း၀ယ္သူတို ့၏ ျပႆနာမွစခဲ့သည့္ မတ္လမွစ၍ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အနည္းဆံုး လူ၄၄ေယာက္ေသဆံုးခဲ့သည္။ မိတၳီလာရွိေသဆံုးသူ အမ်ားစုမွာ မြတ္စလင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။
မြတ္စလင္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ၏ ၅ရာခိုင္ႏႈန္းခန္ ့ရွိျပီး ၎တို ့ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျမိဳ ့ၾကီးျပၾကီးမ်ား အႏွံ ့တြင္ေတြ ့ရသည္။

ယခုလမ်ားအတြင္းျဖစ္ပြားေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ မြတ္စလင္ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရးကို ေျပာင္းလဲေစျပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ားစုပါ၀င္သည့္ အစိုးရအဖြဲ ့အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ အျခား မ်ားစြာေသာ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာမ်ားႏွင့္ ေရရွည္ ခ်စ္ၾကည္ေရးႏွင့္ တည္ျငိမ္ေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မႈအေပၚ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာသည္။

The New York Times မွ Myanmar Struggles to Put Down Buddhist Attack on Muslims ကို MyanmarMuslim InfoCentre မွ ဘာသာျပန္ဆိုထားသည္။မႈရင္းသတင္း ေရးသားသူမွာ နာမည္ႀကီး သတင္းစာ ဆရာ Thomas Fuller ျဖစ္ပါသည္။

Myanmar Muslim.Net ,  Rangonnewsdaily
RND:  :30.5.2013