က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ ၀န္ေဆာင္မႈအစစ္ျဖစ္ေစရန္

ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးေဆး႐ံုမ်ားတြင္ အားကိုးတႀကီးျဖင့္ သြားေရာက္ကုသခဲ့ၾကေသာ လူနာမ်ားက မၾကာ

ခဏ ေျပာေလ့ရွိၾကေသာ စကားတစ္ခြန္းရွိသည္။ ထိုစကားမွာ “ဆရာ၀န္ေတြက အရမ္းေဟာက္တာပဲ” ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူမ်ား သြားေရာက္ၾကေသာ ပုဂၢလိက ေဆး႐ံု၊ ေဆးေပးခန္းမ်ား၌ပင္လွ်င္ အခန္႔မသင့္ပါက အလားတူေျပာဆိုခံရမႈမ်ား ရွိပါသည္။ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈဟု အမည္ေပးထားေသာ္လည္း (Customer) ျဖစ္ေသာ လူနာမ်ားအေနျဖင့္ ရသင့္ရထိုက္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ား မရွိျခင္းကို ေတြ႕ျမင္ေနၾကရသည္။ က်န္းမာေရးမူ၀ါဒမ်ားခ်မွတ္၍ ေျပာင္းလဲရန္ ႀကဳိးစားေန
ေသာ္လည္း မေျပာင္းလဲေသးဘဲ ဆရာ၀န္ႏွင့္ လူနာဆက္ဆံေရး အလွမ္းကြာေ၀းေနဆဲျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပညာေရးစနစ္အရ တကၠသိုလ္၀င္တန္း ေအာင္မွတ္ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ရေသာစနစ္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့တို႔ေၾကာင့္ လူထု၏ စိတ္ထဲတြင္ ဆရာ၀န္မ်ားအား ျမန္မာ့လူ႕အဖဲြ႕အစည္းအတြင္း အဆင့္ျမင့္ဆုံးအလႊာရွိ လူအစုအဖြဲ႕တြင္ရွိသည္ဟု မွတ္ယူခံစားမိေနျခင္းကလည္း ဆရာ၀န္၊ လူနာ ဆက္ဆံေရးတြင္ အဆင္မေျပမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းရင္းခံျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ ထံုးစံအရဆရာ၀န္ဟုဆိုသည္ႏွင့္ သမားဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုသည္။ ေလးစားရမည္။ မိမိတို႔အား က်န္းမာေရးအတြက္ ေဆးကုသေပးေနျခင္းျဖစ္၍ အသက္သခင္ေက်းဇူးရွင္မ်ားအျဖစ္ စဲြထင္မွတ္သားထားၾကၿပီး
ျဖစ္သည္။

မွန္သည္၊ မွားသည္ကိုပင္ မဆံုးျဖတ္ၾကေတာ့ဘဲ ဆရာ၀န္ေျပာသမွ် အရာရာကို ေခါင္းညိတ္လက္ခံလိုက္ ၾကသည္သာမ်ား၏။

ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္သည္ တကၠသိုလ္၀င္တန္း ရမွတ္ကို အေျခခံသည့္ ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္ၿပီး ေဆးတကၠသိုလ္၀င္ခြင့္မွာ အျမင့္ဆံုးေနရာတြင္ရွိသကဲ့သို႔ ႏုိင္ငံတကာတြင္လည္း ေဆးေက်ာင္း၀င္ခြင့္အတြက္ အရည္အခ်င္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားမွာ အျမင့္ဆံုးတန္းတြင္ ရွိေနၾကၿပီး ၀င္ခြင့္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားမွာ ၀ါသနာကိုအရင္းခံထားရွိေၾကာင္း ႏုိင္ငံတကာပညာေရး ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေဆးတကၠသိုလ္၀င္ခြင့္သတ္မွတ္ခ်က္သည္ ၀ါသနာကို အရင္းခံသည့္ သတ္မွတ္ခ်က္မဟုတ္သည့္အျပင္ အျခားေသာ ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ ဆရာ၀န္အျဖစ္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းသူႏွင့္ လူနာအခ်ဳိးအစား မမွ်တမႈေၾကာင့္ ဆရာ၀န္မ်ား၏ ကုသေရးပိုင္းဆိုင္ရာတြင္ လူနာမ်ားဘက္မွ ဘ၀င္မက်မႈမ်ားလည္းရွိသည္။

ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူမ်ားက အထူးဂ႐ုစိုက္မႈခံရရန္ အထူးကုေဆးခန္းမ်ားတြင္ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ကုသမႈ ခံယူၾကေသာ္လည္း အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ား၏ အခ်ိန္ဆင္းရဲမႈေၾကာင့္ လူနာမ်ားမွာ စိတ္ေက်နပ္မႈ အျပည့္အ၀ မရရွိၾကေပ။

“တစ္ေယာက္ကို သံုးမိနစ္ေလာက္ပဲၾကာတယ္။ စကားၾကာၾကာေျပာခ်ိန္မရဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုၿပီး စမ္းသပ္တယ္။ ၿပီးရင္ ဒါလုပ္၊ ဒီေဆးေသာက္ဆိုၿပီး ၫႊန္ေပးလိုက္တယ္။ အဲ့ဒီေလာက္ဆိုရင္ ကိုယ့္အလွည့္ၿပီးၿပီ” ဟု အထူး ကုေဆးခန္းတစ္ခုတြင္ သြားေရာက္ကုသမႈခံယူခဲ့သည့္ ၅၆ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသားႀကီးတစ္ဦးက ႀကံဳေတြ႕
ခဲ့ရသည္မ်ားကို ေျပာျပသည္။

“လူနာကို အခ်ိန္ေပးဖို႔ဆိုတာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ နားလည္မႈရွိဖုိ႔ လုိတယ္။ သူမ်ားႏိုင္ငံမွာလိုမ်ဳိး နာရီ၀က္အခ်ိန္ေပးၿပီး ေဆြးေႏြး
ကုသတယ္ဆိုရင္ အဲဒီအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ေဆြးေႏြးခေရာ ရရွိေနရဲ႕လားဆိုတာ ရွိေသးတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ စား၀တ္ေနေရးလည္း ရွိေသးတယ္။ ဒါကို ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ နားလည္ဖို႔လိုတယ္” ဟု အခ်ိန္မေပးႏိုင္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးတစ္ဦးက ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္လည္း စံခ်ိန္မီသည့္ ၀န္ေဆာင္္မႈ၊ ေႏြးေထြးမႈ၊ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ရရွိရန္အတြက္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားစြာ အကုန္အက်ခံ၍ ျပည္ပသို႔သြားေရာက္ ကုသခံသူမ်ားပင္ရွိရာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အထူးကုေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမ်ားႏွင့္ ဆရာ၀န္မ်ား၏ ၀န္ေဆာင္မႈကို စိန္ေခၚေနသကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္သည္။

ျပည္တြင္း၌ပင္လွ်င္ အမွန္တကယ္၀န္ေဆာင္မႈႏွင့္ အခ်ိန္ေပးမည္ဆိုပါက ျပည္ပတြင္ေပးရသည့္ တန္ဖိုးအတိုင္း ေပးႏိုင္မည့္ လူနာမ်ားလည္းရွိသည္။

“ကေလးကို ေဆးခန္းသြားျပတာ ဘာမွေမးခြင့္မရဘူး။ စမ္းသပ္ခ ငါးေထာင္ေပးရတယ္။ တကယ္ တမ္းအခ်ိန္ေပးမယ္ဆိုရင္ ငါးေသာင္းလည္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ့္ကေလးရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ပဲ” ဟု ယခုရက္ပိုင္းအတြင္းက အထူးကုေဆးခန္းတစ္ခုသို႔ သြားေရာက္ျပသခဲ့သည့္ ကေလးမိခင္တစ္ဦးက ေျပာသည္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္းက ဘန္ေကာက္က ေဆး႐ံုေတြမွာ ျမန္မာလူနာ တစ္ေယာက္မွမရွိဘူး။ အခုဆိုရင္ ျမန္မာလူ
နာေတြ အရမ္းမ်ားလာတယ္။ ျပည္ပမွာ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံၿပီး ေဆးကုတယ္ဆိုတာကလည္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးစနစ္ အားနည္းတာကို မီးေမာင္းထိုးျပတယ္” ဟု ကုလသမဂၢ အႀကံေပးပုဂၢဳိလ္ ေဒါက္တာ ေအာင္ထြန္းသက္က ေျပာသည္။

“ႏုိင္ငံျခားမွာက ေတာ္ေတာ္ဂ႐ုစိုက္တယ္။ Friendly ျဖစ္တဲ့အျပင္ တစ္ေယာက္ကို နာရီ၀က္ အခ်ိန္ေပးတယ္။ အခ်ိန္တိက် တယ္။ မေစာင့္ရဘူး။ ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္တာ သိခ်င္တာကို အဲဒီနာရီ၀က္အတြင္း ေအးေအးေဆးေဆး ေမးလို႔ရတယ္” ဟု ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ ေဆးကုသၿပီး ျပန္လာသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။

ဆရာ၀န္မ်ား၏ အခ်ိန္ဆင္းရဲမႈႏွင့္ စား၀တ္ေနေရးအား အေၾကာင္းျပၾကေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕ေသာ အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ားသည္ လူနာတစ္ဦး စမ္းသပ္၍ မၿပီးခင္မွာပင္ အျခားလူနာတစ္ဦးအား စမ္းသပ္ခန္းအတြင္း ေစာင့္ဆိုင္းေနေစျခင္းကလည္း လူနာမ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္အခြင့္အေရးအား ဆံုး႐ႈံးေစသကဲ့သို႔ ခံစားရေၾကာင္း ကုသမႈခံယူသူမ်ားက ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕လူနာမ်ားအတြက္မူ ဆရာ၀န္မ်ားအေပၚ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈႏွင့္ ေလးစားမႈမ်ားေၾကာင့္ မိမိသိလိုသမွ်ကို ေမးရန္ႏွင့္ ျပန္လည္ေျပာဆိုရန္ အခြင့္အေရးရွိသည္ကိုပင္ မသိရွိေသးဘဲ ေခါင္းညိတ္နာခံတတ္ေသာ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ထြန္းကားေနဆဲျဖစ္ၿပီး တစ္ဖက္တြင္လည္း ဆန္႔က်င္ဘက္အေနျဖင့္ ဆရာ၀န္မ်ားအား တရားစဲြဆိုမႈမ်ားလည္း ရွိလာသည္။

ထိုသို႔ ယဥ္ေက်းမႈအေျခအေနေျပာင္းလဲလာျခင္းအေပၚ ဆရာ၀န္မ်ားဘက္မွလည္း လူနာမ်ားက တရားစဲြမည္၊ ေစာဒကတက္မည္ဆိုသည့္ အေျခအေနတြင္ ကုသေပးသူဘက္မွ အာမခံခ်က္ရရန္အတြက္ လိုသည္၊ မလုိသည္ အပထား စစ္ေဆးစရာရွိသည္မ်ားကို အလံုးစံုစစ္ေဆးခိုင္းလွ်င္ လူနာမ်ား အကုန္အက်မ်ားသြားႏုိင္သည္ဟု တုံ႔ျပန္ေျပာဆိုၾက သည္။

“ႏုိင္ငံျခားမွာဆုိရင္ ကုိယ့္ကိုအခ်ိန္မေရြး တရားစဲြႏိုင္တဲ့အတြက္ လူတစ္ေယာက္လာရင္ ကေလးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အကုန္လံုးစစ္ေဆးတယ္။ သူတို႔ တရားစဲြမခံရဖို႔အတြက္ လိုတာထက္ပို အကုန္လုပ္ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေဆးကုသစရိတ္ေတြလည္း အကုန္ေစ်းႀကီးသြားတယ္” ဟု အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးတစ္ဦးက ေျပာသည္။

အခ်ဳိ႕ကလည္း လူနာဘက္မွ ဆရာ၀န္အေပၚ အထင္မွားမႈမ်ားရွိေနပါက ဆရာ၀န္အလုပ္မွ အနားယူ၍ အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေျပာင္းလုပ္မည္ဆိုပါက ထိခိုက္နစ္နာမည့္သူမွာ လူနာမ်ားပင္ျဖစ္သည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ သေယာင္ ေျပာဆိုေနမႈမ်ားလည္း ရွိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံေဆးေကာင္စီ အေထြေထြေဆးကုသမႈဆိုင္ရာ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ား၌ လူနာမ်ားအေပၚ စာနာစိတ္ထား၍ ေျပျပစ္ ယဥ္ေက်းစြာ ဆက္ဆံျပဳမူေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ လူနာတင္ျပခ်က္မ်ားကို အေလးထားနားေထာင္ျခင္း၊ လူ နာသေဘာေပါက္လြယ္ေသာ စကားအသံုးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ကုသမႈဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေပးျခင္း အစရွိသျဖင့္ ဆရာ၀န္မ်ား လိုက္နာေစာင့္ထိန္းရမည့္ တာ၀န္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားသည္။

“လူနာနဲ႔ဆရာ၀န္ၾကားမွာ စကားေျပာဆိုႏိုင္တဲ့ အေျခအေနနည္းေနေသးတာေတာ့ အမွန္ပဲ” ဟု နား၊ႏွာေခါင္းလည္ေခ်ာင္း အထူးကုဆရာ၀န္တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာကံၫြန္႔က ေျပာသည္။

“လူနာေတြအေနနဲ႔ ဆရာ၀န္ကို ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ေမးဖို႔ကို ႀကဳိဆိုပါတယ္။ ၀မ္းသာစြာနဲ႔လည္း ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ ေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေလးစားမႈ၊ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ေမးလာတာကို ဆရာ၀န္ဘက္ကလည္း ျပန္ေျဖေပးဖို႔ ဆႏၵကို ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း ေမးကတည္းက ျပႆနာရွာခ်င္တဲ့ ပံုစံလိုမ်ဳိး၊ ရွင္းျပဖို႔ ေတာ္ေတာ္ေလးအခ်ိန္ယူရမယ့္ ေမးခြန္းမ်ဳိး၊ ပညာစမ္းတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးေတြ ေမးလာရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္ေတြက ေတာ္ေတာ္ ေျဖရခက္ပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာ ကံၫြန္႔က လူနာႏွင့္ ဆရာ၀န္ၾကားမွ နားလည္မႈလဲြတတ္သည့္ ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရွင္းလင္းေၾကညာသည္။

ေဆးပညာမ်ား မည္မွ်ပင္ ကၽြမ္းက်င္ပါေစ၊ တဲြဖက္ပါလာရမည္က ေဆးပညာက်င့္၀တ္ပင္ျဖစ္သည္ဟု ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အႀကံေပးပုဂၢဳိလ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနသူ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္က ေျပာသည္။

လူနာမ်ားအား မိမိလုပ္သမွ် ခံရမည္ဟူေသာ အခ်ဳိ႕ေသာ ဆရာ၀န္မ်ား၏ စိတ္ဓာတ္ကို ျပင္ရန္ အေရးႀကီးသည္ဟုလည္း ၎က ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံေဆးေကာင္စီအေနျဖင့္လည္း လူနာမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံရာတြင္ ယံုၾကည္ခ်က္ စဥ္ဆက္မျပတ္ တည္တံ့ေရးအတြက္ မိမိ၏ ျပဳစုကုသမႈေၾကာင့္ လူနာအေပၚ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ဆိုးက်ဳိးမ်ား က်ေရာက္ခဲ့ပါက အမွန္ဘက္သို႔ ျပန္ေရာက္ေအာင္ အျမန္ဆံုးေဆာင္ရြက္ေပးရမည္။ လူနာအား အျဖစ္မွန္ကို အသိေပးၿပီး ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္မည့္ ေရတို၊ ေရရွည္ အက်ဳိးအေၾကာင္းမ်ားကို ရွင္းျပရမည္။ လိုအပ္ပါက ေတာင္းပန္သင့္သည္ဟု ျပ႒ာန္းသတ္မွတ္ေပးထားၿပီးျဖစ္သည္။

က်န္းမာေရးက႑တြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္အတြက္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း ေတာင္းဆိုမႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္ေနၿပီျဖစ္ သည္။ က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္မွ အစျပဳ၍ ၀န္ေဆာင္မႈပိုင္းဆိုင္ရာမ်ား အပါအ၀င္ က်န္းမာေရးက႑တြင္ အစစအရာရာ ျမႇင့္တင္မႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္ေနၿပီျဖစ္သည္။

က်န္းမာေရးသည္ ျပည္သူ႔၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းျဖစ္၍ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ႏွင့္ ပညာေရး ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈမ်ား မည္သို႔ပင္ရွိေစကာမူ ေႏြးေထြးသည့္ ေဆြးေႏြးကုသမႈရရွိရန္လူနာမ်ားဘက္မွ ေမွ်ာ္လင့္လ်က္ရွိသလို ဆရာ

၀န္မ်ား အေနျဖင့္လည္း မိမိတို႔ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုခဲ့ရေသာ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္၏ က်င့္၀တ္သိကၡာပိုင္း

ကို ပိုမိုအေလးထားလာၾကရန္ လိုအပ္ေပသည္။

 

 ႏိုင္ငံေတာ္ဘက္မွလည္း ေဆးပညာႏွင့္အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမည့္ဆရာ၀န္မ်ားအတြက္၀ါသနာကိုအရင္း

ခံသည့္ ေက်ာင္းေရြးခ်ယ္မႈ စနစ္မ်ဳိးအား ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးမည္ဆိုပါက ၀ါသနာကို အရင္းခံမည့္ အသက္

 ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳ ဆရာ၀န္မ်ားႏွင့္ ေႏြးေထြးစြာ ျပဳစုကုသမႈ ခံယူလိုသည့္ လူနာမ်ားအၾကား ပိုမိုခိုင္မာ

သည့္ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။ ။

ဓာတ္ပုံ- ေက်ာ္ဇင္သန္း

သီဟ၊ ရဲေနာင္၊ ၀တ္ရည္ေအာင္