ခႏၱီးလုုံေဒသ သွ်မ္းလူမ်ဳိးစုုမ်ား

Sunday, July 21, 2013

ျမန္မာႏုုိင္ငံေျမာက္ပုုိင္း ယခုု ပူတာအုုိလြင္ျပင္ ေဒသတခုုလုုံးကုုိ တခ်ိန္က ခႏၱီးလုုံေဒသဟုုေခၚသည္။ ခႏၱီးလုုံေဒသကုုိ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ား တည္ေထာင္ကာ ေစာ္ဘြားအဆက္ဆက္ အုုပ္ခ်ုဳပ္ခဲ့ေၾကာင္း သမုုိင္းက အခုုိင္မွာျပဆုုိခဲ့သည္။ BC- 100 ခန္႔မွာ ခႏၱီးလုုံေဒသကုုိ ေစာ၀္ေဇယ်ထိသာ ဆုုိတဲ့ တိဗက္အႏြယ္၀င္ သွ်မ္းမ်ဳိး တစ္ေထာင္ခန္႔ ေရာက္ရွိလာေၾကာင္းကုုိ ခႏၱီးလုုံသမုုိင္းက ျပဆုုိသည္။ ေစာ၀္ေဇယ်ထိသာသည္ မန္ဇရစ္တုုိင္းဆုုိတဲ့ နာမည္နဲ႕ တုုိင္းျပည္ကုုိ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။

BC- 600 ခန္႔မတုုိင္မွီမွာ သွ်မ္းတုုိ႔က ေဆ သုုိ႔မဟုုတ္ ဇူ႕ႏုုိင္ငံကုုိတည္ေထာင္ အုုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေဆျပည့္ရွင္ စပ္ဖွရွဲန္ခမ္းရဲ႕ သားေတာ္ ခမ္းတီးထဲင္ဆုုိတဲ့ သွ်မ္းမင္းတပါးဟာလည္း ခႏၱီးလုုံေဒသကုုိ ထပ္မံအင္အားျဖည့္ ေရာက္ရွိလာပါသည္။

ထပ္မံေရာက္ရွိလာတဲ့ ခမ္းတီးထဲင္ဆုုိတဲ့ သွ်မ္းမင္းသားအဖြဲ႔မ်ားနဲ႕ အရင္ေရာက္ႏွင့္ၿပီးသား ေစာ၀္ေဇယ်ထိသာ၏ သွ်မ္းအဖြဲ႕တုုိ႔ ေပါင္းမိရာမွ မန္ဇာရစ္တုုိင္းျပည္ကေန ခမ္းတီးထဲ့မင္းသားကုုိ အစြဲျပဳ၍ ခႏၱီးလုုံတုုိင္းျပည္ ဟုုေခၚဆုုိခဲ့ေၾကာင္းသိရပါသည္။

လည္းေကာင္း မင္းဆက္ဆက္ အုုပ္စုုိးလာခဲ့ရာ ေနာက္ပုုိင္းမွာ မင္းဆက္ျပတ္ကာ မင္းမဲ့ တုုိင္းႏုုိင္ငံေလးအျဖစ္ကုုိ ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါသည္။

BC- 560 ခုုႏွစ္ေလာက္မွာေတာ့ တိဗက္ျပည္ကေန ရေသ့တပါး ေရာက္ရွိလာျပန္၏ ရေသ့ဟာ ေတာသူ ေစာ္ကိႏၵရိနဲ႕ ေၾကာင္းပါလုုိ႕ဖူးစာစုုံေပါင္းဖက္ရာကေန ေနာက္ပုုိင္းမွာေတာ့ ေဒသခံသွ်မ္းမ်ားကုုိ ျပန္လည္ စုုစည္း သိမ္းသြင္းက ခႏၱီးလုုံေဒသကုုိ ျပန္လည္တည္ေထာင္ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္။

ရေသ့ႀကီးနဲ႕ ေစာကိႏၵရီ တုုိ႔ဟာ သားတေယာက္နဲ႕ သမီးတေယာက္ ထြန္းကားလာခဲ့ရာ ရေသ့ႀကီးနဲ႕ ေစာကိႏၵရီတုုိ႔ရဲ႕ သားသမီးမ်ဳိးဆက္ေတြကပဲ ဆက္လက္ၿပီး ခႏၱီးလုုံေဒသကုုိ ေတာင္ပုုိင္း ေျမာက္ပုုိင္း ခြဲကာစီမံ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။

လည္းေကာင္းမ်ဳိးရုုိးမွ ဆင္းတက္လာတဲ့ အုုိက္လုုံးမိန္း ယီပတ္ကန္ ဆန္းပါးလနဲ႕ စုုိင္းေဆဟင္းတုုိ႕က အဲ့ဒီညီအကုုိ ေလးေယာက္ လက္ထက္မွာ ခႏၱီးျပည္ႀကီးကုုိ ေျမာက္ပုုိင္း မိန္းက်ဳိနယ္နဲ႕ ေတာင္ပုုိင္း မိန္းေလာင္နယ္ ၿပီးပုုိင္းျခား အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။

မိန္းက်ဳိနယ္ကုုိ အိုုက္လုုံမိန္းနဲ႕ ဆန္းပါးလ တုုိ႔ႏွစ္ဦးက အုုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး မိန္းေလာင္းနယ္ ယီပတ္ကန္နဲ႕ စုုိင္းေဆဟင္းတုုိ႕က အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါသည္။

BC- 425 အေရာက္မွာ တိဗက္သွ်မ္း အႏြယ္၀င္ အုုိက္တြန္းနဲ႕ ကတ္ေရာင္းတုုိ႕ကလည္း ဒီခႏၱီး ျပည္ႀကီးကုုိ ထပ္မံအင္အားျဖည့္ ေရာက္လာၾကပါသည္။

ခႏၱီးလုုံ ျပည္ႀကီးကုုိ တိဗက္္၀င္ႏြယ္၀င္ သွ်မ္းလူမ်ဳိးေတြ ေရာက္ရွိလာလုုိက္ ေပါင္းစပ္လုုိက္ နဲ႔ ေခတ္ အဆက္ဆက္ အုုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့ရာ မိန္းေမာင္းလုုံလုုိ႔ေခၚတဲ့ သွ်မ္းေခတ္ႀကီး အားေကာင္းခ်ိန္ AD- 759 ခုုႏွစ္ အေရာက္မွာေတာ့ မိန္းေမာင္းလုုံ ဧကရာဇ္ စပ္ခြန္လူဖုုန္က သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္မ်ားရွိရာေဒသကုုိ လုုိက္လံသိမ္းသြင္းစည္းခဲ့ပါသည္။

မိန္းေမာင္းလုုံ ဧရာဇ္ စပ္ခြန္လူဖုုန္ဟာ ယခုုတရုုတ္ျပည္ ယူနန္ျပည္နယ္လုုိ႔ေခၚတဲ့ မိန္းေမာင္းလုုံ ေဒသ တခုုလုုံးနဲ႕ သွ်မ္းေဒသမ်ားျဖစ္တဲ့ အထက္ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုုိင္း ေကာလင္း၀န္းသုုိ မုုိးေကာင္း၊ မုုိးညွင္း၊ ေသာင္သြတ္ မႈံရြာ ကေလး တုုိ႔ပါ၀င္ အေနာက္ဘက္ အာဟုုမ္လုုိ႔ေခၚတဲ့ အာသံျပည္နယ္ထိေအာင္ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေၾကာင္း ခႏၱီးလုုံ သမုုိင္းကဆုုိသည္။

ေမာသွ်မ္းဧရာဇာ္မင္းႀကီးဟာ ဆားနဲ႕ ပယင္းေက်ာက္ထြက္ရွိရာ ဟူးေကာင္းေဒသကုုိ အားထား ႏွစ္သက္ ရာေနရာကေန ခႏၱီးလုုံေဒသဟာလည္း မိန္းေမာင္းကုုိဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းအျဖစ္ အခ်က္ျခာ ေနရာျဖစ္လာပါသည္။ ခႏၱီးလုုံေဒသဟာ မိန္းေမာင္းလုုံ ဧရာဇ္မင္းထံ ပါနာဆက္နယ္ တခုုအျဖစ္ မွတ္တမ္းေတြရသိရပါသည္။

AD- 759 ခုုႏွစ္ မွာ တုုိင္းမိန္းေနလုုိ႔ေခၚတဲ့ အထက္သွ်မ္း လူမ်ဳိးေတြ ထပ္မံ ေရာက္ရွိလာခဲ့ၿပီး AD- 1235 ခုုႏွစ္ အေရာက္မွာေတာ့ မိန္းေမာင္းလုုံက တုုိင္းမိန္းေနေခၚ အထက္သွ်မ္းမ်ားနဲ႕ တုုိင္းမိန္းေဆခြန္ေခၚ ေဆခြန္သွ်မ္း မ်ဳိးႏြယ္မ်ားဟာ ခႏၱီးလုုံေဒသကုုိ ထပ္မံေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကသည္။

BC- 1320 ခုုႏွစ္မွာ မိန္းေမာင္လုုံကုုိ အုုပ္ခ်ဳပ္စုုိးစံေသာ ေမာ္ဘုုရင္ဧရာဇ္ စပ္ေဆခန္ဖွ ေခတ္ မိန္းေမာင္းလုုံဘုုရင္ စပ္ေဆခန္ဖွ ရဲ႕ညီေတာ္ မုုိးေကာင္းေစာ္ဘြား စပ္စံလုုံးဟာ စစ္သည္ ဗုုိလ္ဘာနဲ႕အတူ သွ်မ္းစာေပ အႏုုပညာ လက္မႈအတ္ ပညာရွင္မ်ား အပါအ၀င္ ခႏၱီးျပည္ကုုိေရာက္ရွိလာသည္။

ထုုိအခ်ိန္မွ စၿပီးခႏၱီးသွ်မ္းတုုိ႔သည္ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ဖြ႔ံၿဖိဳးတုုိးခဲ့သည္အျပင္ စာေပက်မ္းကန္မ်ားလည္း ေျမာက္မ်ားစြာ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထုုိေနာက္ မိန္းေနႏွင့္ မိန္းေဆရ မိန္းေဆခြန္တုုိပအပါ၀င္ မိန္းလန္း ႏွင့္ မိန္းရပ္ဆုုိတဲ့ ေစာ္ဘြားငါးနယ္ ခြဲကာ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္။

AD- 1427 ခုုႏွစ္အေရာက္မွာ အခ်င္းခ်င္း မသင့္ျမတ္ျဖစ္ကာ မိန္းလန္းနယ္ အေရးခင္းႀကီးေပၚေပါက္ ခဲ့သည္။ ထုုိ႔ မိန္းလန္းနယ္ အေရးခင္းေၾကာင့္ မိန္းလန္းနယ္ ေစာ္ဘြားနယ္တခုု တုုိးလာကာ ေစာ္ဘြားနယ္ ေျခာက္နယ္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

တဖန္ AD- 1729 cခုုႏွစ္ 1745 လုုပ္ခြန္သွ်မ္း တုုိ႔ ေရာက္လာတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ခႏၱီးလုုံျပည္ႀကီးမွာ ေစာ္ဘြားနယ္ ရွစ္နယ္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

AD- 1786 ခုုႏွစ္ လုုံက်ိန္းနဲ႕လုုပ္ခြန္တုုိ႔ အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားရာ လုုံးက်ိန္းမ်ဳိးႏြယ္စုုေတြက အိႏၵယႏုုိင္ငံ အာသံျပည္ကုုိ ေျပာင္းေရြ႕ ထြက္ခြါသြားခဲ့ပါသည္။ ထုုိ႔ေၾကာင့္ ေစာ္ဘြား ခုုႏွစ္နယ္သာ က်န္ရွိခဲ့သည္။

AD- 71885 ခုုႏွစ္မွာ ျမန္မာတႏုုိင္ငံလုုံးကုုိ အဂၤလိပ္ကုုိလုုိနီ လက္ေအာက္တုုိ႔ သြတ္တြင္းလုုိက္ၿပီ ဆုုိေပမဲ့လည္း အထက္ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုုိင္း သူ႕ကၽြန္မခံလုုိေသာ မ်ဳိးခ်စ္တုုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ သွ်မ္းနီလူမ်ဳိး စစ္ကုုိင္းနယ္မွ ေစာ္ရန္ ေစာရန္ႏုုိင္ ၀န္းသုုိနယ္မွ ၀န္းသုုိေစာ္ဘြား ေစာ၀္ေအာင္ျမတ္ မုုိးေကာင္းနယ္မွ ဗုုိလ္ဘုုိးေစာ ကခ်င္အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဖုုံကန္ဒူ၀ါ၊ ဆမားဒူ၀ါ ခြန္ဆုုိင္းလီ ဗန္ေမာ္နယ္မွ မုုိးလူိင္ေစာ္ဘြား ခမ္းလူိင္ စသည့္ သူရဲ႕ေကာင္းမ်ား တုုိက္ခုိက္ေနျခင္းေၾကာင့္

ပူတာအုုိလုုိေခၚတဲ့ ခႏၱီးလုုံေဒသကုုိ ၿဗိတိသွ် အဂၤလိပ္တုုိ႔ 1912 ခုုမွ ေရာက္ရွိလာႏုုိင္ခဲ့သည္။
ယခုုပူတာအုုိၿမိဳ႕နဲ႕ ႏွစ္မုုိင္ခန္႔ေ၀းကြာတဲ ့မန္႔ပူတုုိက္ ေခၚသွ်မ္းရြာေလးမွာ စခန္းခ်ခဲ့ၾကသည္။ ထုုိအခ်ိန္ထိ ခႏၱီးလုုံေဒသကုုိ ေစာ္ဘြားမ်ားအုုပ္ ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။

ၿဗိတိသွ်အစုိးရ ဘုရင္ခံက ခမ္းတီးလုံ ေစာ္ဘြားမ်ားအား ေစာ္ဘြားရာထူး အသိအမွတ္ျပဳ ခန္႔လပ္လြာ ဆာနဒ့္ (SHNAD) ေခၚ စာခၽြန္လႊာမ်ားကုိ ေပးအပ္၍ ေစာ္ဘြားမ်ားအျဖစ္ ဆက္လက္ခန္႔အပ္ထားခဲ့သည္။ 1926 -ခုႏွစ္ ခမ္းတီးလုံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အမိန္႔ထုတ္ျပန္၍ ခမ္းတီးလုံ ေဒသကုိ သီးျခားအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။
ေစာ္ႏြဲ႔ဆားေသာခႏၱီးသွ်မ္းတုုိ႔၏ စစ္တုုိက္ထြက္က

ပူတာအုုိၿမိဳ႕ ေပၚေပါက္လာပုုံ

ပူတာအုုိဟုု မေပၚခင္ ထုုိေနရာတြင္ မန္႔ပူတုုိက္ဟူေသာ ရြာေလးတရြာရွိသည္။ မန္႔ပူတုုိက္ရြာသည္ ခႏၱီးလုုံ ေစာ္ဘြားအုုပ္ခ်ဳပ္ေသာ နယ္ဒသတခုုျဖစ္သည္။ မန္႔ပူတုုိက္ဟူေသာ ရြာနာမည္မတြင္ခင္ ထုုိရြာကေလးတြင္ အဘုုိးတေယာက္ရွိခဲ့သည္ ထုုိအဖုုိးအုုိသည္ ေစတနားေကာင္းမြန္၍ အေပးအကမ္း စြန္႔က်ဲ ရက္ေရာသူ အျဖစ္ထင္ရွားသည္။ အဖုုိးအုုိသည္ မိမိရွာေဖြလာေသာ သားငါး ပစၥည္မ်ားကုုိ အျခားသူမ်ားအားလည္း ေပးသည္။ ထုုိသုုိ႔ေပးေသာအခါတြင္လည္း အိမ္ရွင္က အျခားပစၥည္း ျပန္ေပးမွ အိမ္ျပန္ေလ့ရွိသည္။ ရရွိလာေသာ ပစၥည္းမ်ားအား မရွိဆင္းရဲသား မ်ားအားျပန္လည္ ေပးေ၀ေလသည္။

ထုုိသုုိ႔ေပးေ၀ေသာ အဖုုိးအုုိးအား မရွိဆင္းရဲေသာ ရြာသူရြာသားမ်ားက ေစာင့္ေမွ်ာ္ေလရွိသည္။ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနေသာ ရြာသူရြာသားမ်ားႏွင့္ အဖုုိးအုုိကုုိ ေၾကာင္းျပဳကာ ထုုိရြာေလးကုုိ မန္႔ပူတုုိက္ဟုုေခၚဆုုိၾကသည္။ မန္႔သည္ သွ်မ္းနီလုုိ႔ ရြာ ဟုု အဓိပါယ္ရသည္ ပူ သည္ အဖုုိး ျဖစ္၍ တုုိက္ သည္ ေစာင့္ေမွ်ာ္ျခင္းျဖစ္သည္။

ထုုိမန္႔ပူတုုိက္ရြာေလးတုုိ႔ ၿဗိတိသွ် အဂၤလိပ္တုုိ႔ေရာက္ရွိလာရာ ဒီရြာနာမည္ ဘယ္လုုိေခၚလည္းဟုုေမးရာ ေဒသခံသွ်မ္းတုုိ႔ မန္႔ပူတုုိက္ ဟုုေျပာဆုုိရာ အဂၤလိပ္္တုုိ႔က PUTAO လုုိ႔ေရးမွတ္လုုိက္ၾကသည္။

AD-1948 ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ပုုိင္း ျမန္မာလုုိျပန္ဖတ္တဲ့အခါ PUTAO ပူတာအုုိ ဟူ ျမန္မာလုုိေရးမွတ္ခဲ့ရာ မန္႔ပူတုုိက္ ရြာေလးမွ ပူတာအုုိၿမိဳ႕ အျဖစ္သုုိ႔ေရာက္ရွိလာပါသည္။

ပူတာအုုိၿမိဳ႕သည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ရဲ႕ ၿမိဳ႕နယ္တခုုျဖစ္သလုုိ ခရုုိ္င္ရုုံးစုုိက္တဲ့ ကခ်င္ျပန္နယ္ ေလးခရုုိင္ ထဲက ခရုုိင္တခုုလည္းျဖစ္သည္။ ပူတာအုုိခရုုိင္တြင္ ရ၀မ္၊ လီဆူး၊ မရူ၊ ဂ်ိမ္း သွ်မ္းစသည္ တုုိင္းရင္းသား ညီအကုုိမ်ား စုုစည္းေနထုုိင္ၾကသည္။

Credit to Hsipaw Generation. (သီေပါသား/သူမ်ား)
Shan News , RangonNewsDaily
kolatt (Pabedan): 21.7.2013