VOA သတင္းငွာနႏွင္႕ ၿမန္မာသမၼတဦးသိန္းစိန္ အင္တာဗ်ဳးယမန္ေန႕ကၿပဳလုပ္

ေမ ၂၀ ရက္ ၂၀၁၃
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ မဂၤလာပါခင္ဗ်။ အခု ဗြီအိုေအျမန္မာပိုင္း ကေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႐ုပ္ျမင္သံၾကား
ကေန တိုက္႐ိုက္ထုတ္လြႊင့္မယ့္ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အထူးသျဖင့္ ဗြီအိုေအ အပါအ၀င္ ဗြီအိုေအကေန အိမ္ရွင္အျဖစ္ လက္ခံက်င္းပေပးမယ့္ ဒီစီ အနီးတ၀ိုက္မွာ ရွိတဲ့ ျမန္မာ အသိုင္းအ၀ိုင္းကေနၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံ
ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဘာသာေရး၊ လူငယ္ေရးရာ ဘက္ေပါင္းစံုက အသိုင္းအ၀ိုင္းက သမၼတႀကီးနဲ႔ေတြ႔ၿပီးေတာ့
ေမးခ်င္ တာ၊ ႏႈတ္ဆက္ခ်င္တာေတြနဲ႔အတူ ေတြ႔ဆံုပြဲကို စတင္ပါၿပီခင္ဗ်။
အထူးသျဖင့္ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာပဲအမ်ားအားျဖင့္ ေတြ႔ရေလ့ရွိတဲ့Town Hall meetingလို႔ေခၚတဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္
ခန္းမပံုစံမ်ိဳး၊ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေတြ႔ဆံုပြဲကို သမၼတႀကီးအေနနဲ႔ လိုလုိလားလားနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ဆီ
ကို လာၿပီးေတာ့ အခုလို လာေပးတာ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း အရင္ ေျပာပါရေစ။ အလားတူပဲ တက္လာတဲ့ပရိ
သတ္ေတြဆိုရင္လည္း သမၼတနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရၿပီးေတာ့ အားလံုးအေနနဲ႔ ႐ိုး႐ိုးသားသား ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရွင္း
ရွင္းလင္းလင္း ေမးစရာရွိတာေလးေတြကို ေမးၿပီးေတာ့ သမၼတႀကီးဆီကလည္း ပြင့္လင္းရွင္းလင္းတဲ့ အေျဖ
ေတြကို ရႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆပါတယ္။ 

အဲဒီေတာ့ အကန္႔အသတ္ေလး နည္းနည္းရွိတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ေမးခြန္းေတြ၊ မွတ္ခ်က္ေလးေတြ ေပးရင္
ေတာ့ အခ်ိန္အတိုင္းအတာေလးနဲ႔ ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ေမးခ်င္တဲ့ေမးခြန္းေတြကို ေပးၿပီးသားျဖစ္တဲ့အတြက္
ေၾကာင့္မိုလို႔သမၼတႀကီးေျပာတဲ့အေၾကာင္းအရာေလးေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့အားေလ်ာ္စြာက်ေနာ္ ေခၚၿပီးေတာ့
ေမးခြန္းေလးေတြ ေမးခြင့္ေပး ပါမယ္။ ဒီေထာင့္မွာလာၿပီးေတာ့ ေမးခြန္းေမးေပးဖို႔ပါပဲ။

က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ပထမဦးဆံုးကေတာ့ ေမးခ်င္တဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ သမၼတႀကီးအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ ၄၇ ႏွစ္အ
တြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ပထမဆံုးသမၼတအေနနဲ႔အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို တရား၀င္ အလည္အပတ္ ေရာက္
ရွိလာတယ္။ အဲဒီမွာ သမၼတႀကီးအေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ဘရက္အုိဘားမားနဲ႔လည္း မနက္
ၿဖန္ဆုိရင္ေတြ႔ဆံုဖို႔ရွိပါတယ္။ 

 ဒီသမုိင္း၀င္ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ သမၼတႀကီးအေနနဲ႔ ဘယ္လို ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕အက်ိဳးအတြက္ ရလဒ္ေတြကို ေမွ်ာ္
မွန္းႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိထားပါလဲ ဆိုတာေလးကို သမၼတႀကီးအေနနဲ႔ အတိုခ်ဳပ္ေလး ရွင္းျပေပးေစခ်င္ပါ
တယ္။ အလားတူပဲ သမၼတႀကီး ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေန၊ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ အေၾကာင္းေလးေတြကိုလည္း အတိုခ်ဳပ္ ရွင္းျပေပးေစ
ခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါၿပီးရင္ေတာ့ ပရိသတ္ထဲက ေမးစရာရွိတာေလးေတြကို သမၼတႀကီးအေနနဲ႔ ေျဖၾကားေပးေစ
ခ်င္ပါတယ္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္။ ။အားလံုးပဲတက္ေရာက္လာၾကတဲ့အဖြဲ႔ေတြကိုက်ေနာ့္အေနနဲ႔ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းေၿပာ
ၾကားခ်င္ပါတယ္။ဒီမွာအေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေရာက္ေနေပမဲ့လည္းၿမန္မာႏုိင္ငံသားေတြျဖစ္တဲ့အတြက္
ေၾကာင့္စိတ္ထဲမွာေတာ့ ေစာေစာကေျပာသလိုပါပဲ။ကိုယ့္ေသြးကိုယ့္သားေတြလိုပဲ စိတ္ထဲမွာ သေဘာ
ထားပါတယ္။ 

ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ေတြ႔ႏိုင္ေအာင္ အခုလို စီစဥ္ေပးခဲ့တဲ့ ဗီြအိုေအက တာ၀န္ရိွတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြလည္း ေက်းဇူးတင္
ေၾကာင္း က်ေနာ္ ေျပာလိုပါတယ္။ ေစာေစာက က်ေနာ္ ေျပာသလိုပါပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ အေမရိကန္ ဆက္ဆံ
ေရးဟာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ဆိုေတာ့ လြတ္လပ္ေရးေတာင္ မရေသးပါဘူး။ လြတ္လပ္ေရး မရခင္ကတည္း က်ေနာ္
တုိ႔က သံတမန္ဆက္သြယ္မႈ ရွိခဲ့တယ္။ ေနာက္ ဟိုတုန္းကေတာ့လည္း သြားလာဆက္ဆံမႈေတြ ရွိပါတယ္။ 

အဲဒီေတာ့ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ကဆိုလို႔ရွိရင္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု ဒီကိုလာခဲ့ပါတယ္။ ဧည့္သည္အျဖစ္နဲ႔။ ေနာက္ တခါ ၂
 ႏွစ္အၾကာ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွာသမၼတႀကီးဦးမန္း၀င္းေမာင္က ေဆး၀ါးကုသဖို႔ဆိုၿပီးေတာ့ဒီကိုလာခဲ့ဖူးပါတယ္
။ ေနာက္ေတာ့ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းေပါ့ေလ။ တရား၀င္အလည္အပတ္ခရီး လာ
ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္ကေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္တုိ႔ အဆက္အသြယ္ေတြ ျပတ္သြားၾကတယ္။ အသြားအလာေတြ နည္းသြားၾကတာ အခု က်ေနာ္ေရာက္တဲ့အခ်ိန္ထိဆိုရင္ အားလံုး က်ေနာ္တုိ႔ ၄၇ ႏွစ္။ ၄၇ ႏွစ္အတြင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တာ၀န္ရွိတဲ့အႀကီးအကဲတေယာက္ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္
ငံကို၊ ၿမိဳ႕ေတာ္၀ါရွင္တန္ကို ေရာက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ 

အဲဒီေတာ့ အဓိက ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ အေမရိကန္ဆက္ဆံေရး ဟာ သမၼတအိုဘားမား လက္
ထက္မွာ ျပန္လည္ၿပီးေတာ့ ပြင့္လင္းသြားၿပီးေတာ့ မွ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရးဟာ ေႏြးေႏြးေထြးေထြးနဲ႔ က်ေနာ္
တို႔ ရွိလာတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေလာက္ အဆက္အသြယ္ အက်ိတ္အခဲေတြေပါ့ေနာ္။ အခက္အခဲေတြ ရွိေန
ရာကေန အခုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးဟာ သမၼတအိုးဘားမားရဲ႕ က်င့္သံုးတဲ့ ေပၚလစီ
အရ ျပန္လည္ ၿပီးေတာ့ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ၊ ဆက္သြယ္မႈေတြ က်ေနာ္တို႔ရွိလာပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ လာရ
တဲ့ခရီးစဥ္ရဲ႕အဓိကကေတာ့ ႏွစ္ႏုိင္ငံက်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈကိုဆက္လက္ၿပီးေတာ့ အဓြန္႔ရွည္ေအာင္
တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ဒါက်ေနာ္တို႔လာေရာက္လည္ပတ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ဒါကေတာ့အဓိက အေၾကာင္း
တစ္ခ်က္ေပါ့။ 

အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ သမၼတႀကီးနဲ႔ေတြ႔ရင္းနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈေတြ၊ က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ႀကံဳ
ရတဲ့ အခက္အခဲေတြ၊ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ေရွ႕အလားအလာေတြ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံအ
ေနနဲ႔ အဘက္ဘက္ကေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံအေပၚ နားလည္မႈ ရွိဖို႔၊ တခ်ိဳ႕အခက္အခဲေတြ ကို ေျဖရွင္း
ေပးႏိုင္မယ့္ဟာေတြကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဖို႔ ဆိုတဲ့ ဒီလို ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ဒါ သမၼတႀကီးနဲ႔ေတြ႔ဖို
႔ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ေနာက္ထပ္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို မဆက္ခင္မွာပဲ အခု ပရိသတ္ထဲမွာ ေမးခ်င္တဲ့
သူေတြထဲက သမၼတႀကီး အခုရွင္းျပတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာရတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြ ထဲမွာပဲ ပါ
တဲ့အခ်က္ေလးတခုကေတာ့ အေမရိကန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ အတုယူစရာဘာမ်ား ရွိ
ပါသလဲ။ ကိုေအာင္သူၿငိမ္းက ေမးခ်င္ပါတယ္။ ကိုေအာင္သူၿငိမ္းကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ နယ္စပ္မွာေနေနတဲ့ သူပါ။ အဲဒီေတာ့ ကိုေအာင္သူၿငိမ္းအေနနဲ႔ ေမးခ်င္တဲ့ေမးခြန္းေလးကို ေမးေစခ်င္ပါတယ္။

ဦးေအာင္သူၿငိမ္း။ ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ သမၼတႀကီးခင္ဗ်။ က်ေနာ္ ေအာင္သူၿငိမ္းပါ။ က်ေနာ္ ဗဟုဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအဖြဲ႔
ကပါ။ သမၼတႀကီးတို႔ ဖိတ္ေခၚမႈေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္ တိုင္းျပည္ကိုလည္း ျပန္ေရာက္ပါတယ္။ 

တခ်ိဳ႕သုေတသနလုပ္ငန္းလည္း က်ေနာ္ လုပ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ေမးခ်င္တဲ့ေမးခြန္းကေတာ့ အခုလို ဒီအေမရိ
ကန္ကို လာၿပီးေတာ့ဒီသမိုင္း၀င္ခရီးစဥ္မွာအေမရိကန္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကေန က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံက အတုယူ
စရာ၊ ေလ့လာစရာဘာေတြ ရွိမလဲ။ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔က်ေနာ္ပထမေမးခ်င္ပါတယ္။ဆိုေတာ့ ဒုတိယကေတာ့
က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္တဲ့ေနရာမွာ သမၼတႀကီးရဲ႕ခရီးစဥ္အတြင္း ဘယ္လို
အေထာက္အပံ့ အကူအညီေတြ ရႏုိင္မလဲ။ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္မလဲေပါ့။ ဒါလည္း က်ေနာ္တို႔ သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်။

သမၼတဦးသိန္းစိန္။ ။ အဲဒီေတာ့ ပထမေမးခြန္းအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီ က်င့္သံုး
လာတာ ႏွစ္ေပါင္းရာနဲ႔ခ်ီ ၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဒီမိုကေရ
စီစနစ္ကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာ လြတ္လပ္ေရး က်ေနာ္တို႔ရခဲ့တယ္။ ရခဲ့ၿပီးေတာ့ တက္လာတဲ့အစိုးရဟာ က်ေနာ္
တုိ႔ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သံုးတဲ့အစိုးရပါ။ 

သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္တုိ႔ ၁၄ ႏွစ္ေပါ့ေနာ္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ၁၄ ႏွစ္ပဲ က်ေနာ္တို႔ ၾကာေညာင္းခဲ့ၿပီးေတာ့၊ က်န္တဲ့အခ်ိန္ေတြဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈ၊ လံုၿခံဳမႈ အေျခအေနေတြအရ တပ္မေတာ္ကပဲ တ
လွည့္တျပန္စီ တာ၀န္ယူသြားရတာ။ အဲဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ကင္းကြာတာ အေတာ္ေလးလည္း ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ကင္းကြာတာ အေတာ္ေလးၾကာခဲ့ၿပီ။ ေနာက္တခါအခုက်ေနာ္တုိ႔အစိုးရတက္လာ
ေတာ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သံုးတယ္ ဆိုေပမဲ့လည္း က်ေနာ္တုိ႔မွာ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္က ႏွစ္ ႏွစ္ပဲ က်
ေနာ္တုိ႔ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ အေတြ႔အႀကံဳေတြ၊ အေလ့
အက်င့္ေတြ အမ်ားႀကီးနည္းပါေသးတယ္။ 

အဲဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီဆိုတာကို က်င့္သံုးေနတဲ့ ႏုိင္ငံႀကီးအတြက္ေတာ့ ျပည္သူေတြပိုင္းကလည္း ဒီိမိုကေရစီ
ကိုအျပည့္အ၀ခံစားခြင့္ ရသလို၊ဒီမိုကေရစီနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့တာ၀န္ယူမႈ၊တာ၀န္ရွိမႈေတြကလည္း အျပည့္
အ၀ ျပည္သူေတြက ခံယူထားတယ္လို႔ က်ေနာ္နားလည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တဘက္ကလည္းဒီအခြင့္အေရးေတြ၊လြတ္လပ္ခြင့္ေတြအျပည့္၀ယူခ်င္သလို၊ တဘက္ကလည္း အေမရိကန္
ၿပည္သူေတြလိုဒီမိုကေရစီနဲ႔ပတ္သက္တဲ့တာ၀န္ရွိမႈေတြ၊တာ၀န္သိမႈေတြဒါေတြဟာက်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံအတြက္
အတုယူဖြယ္ရာျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါက ေမးခြန္းတခုေပါ့။

ဒုတိယေမးခြန္းက ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တိုင္းျပည္ေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ ပညာေရးဟာ အင္
မတန္မွ အဓိကက်ပါတယ္။ပညာေရးဟာ အဓိကက်ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ပညာေရးဟာ က်ေနာ္
တို႔ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါမွဒီ လြတ္လပ္ေရးစရၿပီးတဲ့ ကာလေတြအပိုင္းမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာဆိုရင္ က်
နာ္တုိ႔ပညာေရးဟာ အေတာ္ေလးကို ေရွ႕တန္းက်က်နဲ႔ ရွိေနတဲ့အေနအထားျဖစ္ပါတယ္။ ဟိုတုန္းကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္ႀကီးေတြမွာ နမည္ႀကီးတကၠသိုလ္ႀကီးေတြမွာ ဘြဲ႔ရခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီး၊ ဆရာမႀကီး
ေတြ။ သူတို႔ကေနတဆင့္ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ျပန္လည္သင္ၾကားေပးတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ပညာ
ေရးဟာ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ 

အာရွမွာပါ ေရွ႕ကေနၿပီးေတာ့ ေျပးေနတဲ့ အေနအထား ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ တိုင္း
ၿပည္ရဲ႕အေျခအေနေတြအရ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေနာက္ႏုိင္ငံ တကၠသိုလ္ေတြ
ကေန၊ နံမည္ႀကီးတကၠသိုလ္ေတြကေနဘြဲ႔ရတဲ့ဆရာႀကီးေတြ၊ဆရာမေတြကတျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အသက္အရြယ္
ေတြႀကီးလာတာ။ တခ်ိဳ႕လည္းပင္စင္သြားၾကတယ္ဆိုေတာ့အဆက္အသြယ္ေတြ ျပတ္သြားတဲ့အေနအထား
မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။အဆက္ျပတ္သြားတဲ့အေနအထားမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ေတာ့ပညာေရးဟာ တကယ္ေတာ့ တိုင္း
ၿပည္တျပည္ ထူေထာင္ဖို႔အတြက္ အေရးႀကီးဆံုး အရာျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ အေလး
ထားၿပီးေတာ့မွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ က်ေနာ္တုိ႔လိုပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ပညာေရးကို ျမႇင့္တင္ဖို႔အတြက္ ဒီကေန႔ က်ေနာ္တုိ႔ ဘက္ေပါင္းစံု နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။အဲဒီေတာ့က်ေနာ္တုိ႔ပညာေရးဟာ ေျပာင္းလဲေနတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခ
အေနအရဆိုရင္ေတာ့လက္ေတြ႔လုပ္ငန္းခြင္ကိုထိထိေရာက္ေရာက္၀င္ႏိုင္တဲ့ပညာေရးမ်ိဳးျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။
ဥပမာဆိုၾကပါစို႔။က်ေနာ္တုိ႔စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြဖိတ္ေခၚေနတယ္။
စက္႐ံုေတြေဆာက္မယ္။ အလုပ္႐ံုေတြေဆာက္မယ္။ ၿပီးရင္ ဒီ စက္႐ံုေတြ အလုပ္႐ံုေတြ ၿပီးသြားတဲ့အခါမွာ skill labor ေတြ လိုလာတယ္။ 

က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ ဘဲြ႔ရတဲ့ကေလးေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ဘြဲ႔ရတဲ့ ကေလးေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာ
နဲ႔ဘြဲ႔ရတဲ့ကေလးေတြ၊ သိပၸံဘာသာရပ္၊ ၀ိဇၨာဘာသာရပ္နဲ႔ ဘြဲ႔ရတဲ့ကေလးေတြ။ ဒီကေလးေတြက အလုပ္႐ံု စက္႐ံုထဲကိုဘြဲ႔ရၿပီးေတာ့တိုက္႐ိုက္ကူး၀င္လို႔ရမလားဆိုေတာ့က်ေနာ္တုိ႔မွာမရႏုိင္ေသးပါဘူး။ဘာျဖစ္လို႔လဲ
ဆိုေတာ့ လုပ္ငန္းခြင္ကို က်ေနာ္တို႔ လုပ္ႏိုင္တဲ့ ပညာေရးစနစ္မ်ိဳး မဟုတ္ေသးဘူး။မဟုတ္ေသးတဲ့အတြက္
ေၾကာင့္ အနည္းဆံုးေတာ့ vocation training ေျခာက္လတန္သည္။ တစ္ႏွစ္တန္သည္ က်ေနာ္တုိ႔ ျပန္ၿပီးေတာ့
 ေပး ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ 

အဲဒီေတာ့ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔မွာ ဘာေတြလုိအပ္သလဲ။ အင္ဂ်င္နီယာေတြ အမ်ား
ႀကီးလိုအပ္ေနလား။ ဆရာ၀န္ေတြ အမ်ားႀကီးလိုေနလား။ အဲဒီေတာ့ တကၠသိုလ္ကေန ေမြးထုတ္ၿပီးေတာ့ ဘြဲ႔
ရတဲ့ကေလးေတြဟာတိုက္႐ုိက္လုပ္ငန္းခြင့္မွာ၀င္ၿပီးေတာ့အက်ိဳးျပဳႏုိင္တဲ့ပညာေရးမ်ိဳးၿဖစ္သင့္တယ္။ ဒီပညာ
ရးမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီကေန႔ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါျဖစ္ပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ပညာေရးနဲ႔ တဆက္ထဲပဲအခုဒီမွာေရာက္ေနတဲ့ ပညာေတာ္သင္ထဲကပဲေပါ့ေနာ္၊ Hump
hrey Fellow ေပါ့၊သူက ေဒၚမာမာသြင္ပါ။သူကလည္းအလားတူ ေမးခြန္းေလးပဲ ေမးထားေတာ့ သူ႔ရဲ႕ေမးခြန္း
ကုိဖတ္ျပလုိက္ပါ့မယ္။ ေလာေလာဆယ္ ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွာ ညာေတာ္သင္ ကစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Exchange
Program ေတြကုိ သမၼတႀကီး ဒီမွာရွိေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဘာေတြမွာ ထူးထူးျခားျခား လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ရွိပါသလဲ ခင္
ဗ်။ 

အထူးသျဖင့္ မနက္ျဖန္ဆုိလုိ႔ရွိရင္လည္း ၀ါရွင္တန္မွာရွိတဲ့ Johns Hopkins မွာ သြားေရာက္ၿပီးေတာ့ စကား
ေၿပာမယ္၊ ေတြ႔ဆုံဖုိ႔ေတြ ရွိတယ္ဆုိေတာ့ အထူး အစီအစဥ္ေလးေတြမ်ား ျမန္မာႏုိင္ငံကေနၿပီးေတာ့ အဆင့္
ၿမင့္ ပညာေတြကုိ လာၿပီးေတာ့ သင္ဖုိ႔ကိစၥေလးေတြမ်ား အစီအစဥ္ ရွိပါသလား။

သမၼတဦးသိန္းစိန္။ ။ ဒီေတာ့ ဒီကိစၥက အေမရိကန္ႏုိင္ငံတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ေရာက္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတုိင္း
မွာ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ခုနကလုိ ထုိက္သင့္တဲ့ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳေပးဖုိ႔။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာပညာေတာ္သင္ေတြကုိလက္ခံဖုိ႔။ ေနာက္တခုကလည္းပညာေတာ္သင္
ေတြကုိ လက္ခံေပးတယ္ဆုိရင္လည္း သူတုိ႔က သင္ေပးေပမယ့္ စရိတ္ စကတုိ႔ ဘာတုိ႔ ေနေရးအတြက္၊ စား
ေရးအတြက္ ဒါကေတြကလည္း ရွိေနေတာ့ ၀န္ထုပ္ ၀န္ပုိး ျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္လုိ႔ရွိရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံျခားမွာရွိ
ေနတဲ့ တကၠသုိလ္မ်ဳိး က်ေနာ္တုိ႔ ပညာေတာ္သင္ေတြကုိ လက္ခံၿပီးေတာ့ သင္ေပးမယ့္ တကၠသုိလ္ခြဲေတြ
ေပါ့၊ 

ဥပမာ ဆုိၾကပါစုိ႔ အခု Johns Hopkins တကၠသုိလ္တုိ႔ ဘာတုိ႔ဆုိ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ႔ပါတယ္။ ဥကၠဌတုိ႔ ဘာတုိ႔နဲ႔
လည္း ေတြ႔တယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ဗ်ာက်ေနာ္တုိ႔ ဒီမွာလာၿပီးေတာ့တက္ဖုိ႔ပညာေတာ္သင္ကုိ လက္ခံေပးမယ္ဆုိ
ရင္လည္း က်ေနာ္တုိ႔မွာ ခုနကလုိ စားစရိတ္ႀကီးတာေတြ၊ ေနေရးထုိင္ေရးအတြက္ စရိတ္ႀကီးတာေတြ ဒါေတြ
က ရွိေနတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ မလုပ္ႏုိင္ဘူး။ ဥပမာ လူဦးေရ သန္း ၆၀ ရွိတဲ့အနက္က ၂ ေယာက္ေလာက္ လႊတ္
ၿပီးေတာ့ သင္ယုံနဲ႔က ဘာမွ က်ေနာ္တုိ႔က အက်ဳိး မရွိႏုိင္ဘူး။

ၿဖစ္ႏုိင္လုိ႔ရွိရင္ ခင္ဗ်ားတုိ႔ တကၠသုိလ္ခဲြေတြ လာၿပီးေတာ့ ထူေထာင္ေပးပါ။ က်ေနာ္တုိ႔မွာ ရွိပါတယ္ ေနရာ
ေတြက အစ။ ဒါကုိ က်ေနာ္တုိ႔ အဓိက အေလးအနက္ထားၿပီးေတာ့ ပထမေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ပညာေတာ္သင္
ေတြကုိ။ မ်ားမ်ား သင္ေပးႏုိင္ဖုိ႔အတြက္က ကုိယ့္ျပည္တြင္းမွာ လာၿပီးေတာ့ ဌာနခြဲေတြကုိ လာေရာက္ ဖြင့္
ေပးဖုိ႔ဆုိၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာဖုိ႔ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ မနက္ျဖန္ေတြ႔တဲ့ ျပဳတဲ့အခါမွာလည္း ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ တုိက္ဆုိင္လာရင္ ဒီကိစၥကုိ ေျပာမယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ စိတ္ကူးထားပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ သမၼတႀကီးရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ အားလုံး ေသေသခ်ာခ်ာ အေလးအနက္ထားၿပီးေတာ့
ေလ့လာ ၾကည့္ရႈေနၾကတဲ့အခ်က္ကေတာ့အေမရိကန္ - ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးေပါ့။ အေမရိကန္ ျမန္မာ ဆက္
ဆံေရးမွာလည္း ေလာေလာဆယ္အားျဖင့္ အေမရိကန္ ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးဟာ ျပန္ၿပီး ေႏြးေထြးလာတယ္
ဆုိတာ သမၼတႀကီးလည္း အေစာပုိင္းက ေျပာျပခဲ့ဘူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔က
ေလာေလာဆယ္ ပိတ္ဆုိ႔ကန္႔သတ္ထားမႈေတြကုိခ်န္ထားတာေလးေတြ ရွိေနေသးတယ္ခင္ဗ်။ အကုန္ မရုပ္
ေသးပဲနဲ႔။အဲဒီေတာ့ဒီကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကုိ သမၼတႀကီးရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ လႊတ္ေတာ္ပုိင္းကေရာ၊ ဥပေဒ
ေၾကာင္းပုိင္းကေရာ ေၾကေၾကလည္လည္ ရုပ္သိမ္းသြားေရး ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြားႏုိင္မယ္လုိ႔ ယူဆပါသလား။

သမၼတဦးသိန္းစိန္။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ Sanction ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ ခင္ဗ်ားတုိ႔လည္း အားလုံး ၾကားထား
ၾကၿပီးသား ျဖစ္မွာပါ။အဲဒီေတာ ဒီကေန႔က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ျပည္သူ အမ်ားစုကေတာ့ ၊ ျပည္သူအမ်ားအေနနဲ႔ တူညီ
တဲ့ သေဘာဆႏၵ ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ တခုကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔တုိင္းျပည္ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ တရားဥပေဒ စုိးမုိးတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ဖုိ႔ ဒါဟာ လူတုိင္းရဲ႕ ဆႏၵ သေဘာထားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဟာက ခုနကလုိ ႏုိင္
ငံေရးနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ ကိစၥေပါ့။

အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအရ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြလည္း ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဒီဆႏၵေတြအေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ ႏုိင္
ငံေရး တည္ၿငိမ္ေအာင္၊ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ အားလုံး ပါ၀င္ႏုိင္ေအာင္၊ ဒါေတြ က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ေပးမွာပါ။ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေပးတာ ျပဳေပးတာက အစေပါ့။ ေနာက္တခုကလည္း က်
ေနာ္တုိ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ေလာက္ ရွိၾကခဲ့တဲ့ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡ။ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡနဲ႔ ပတ္သက္
ၿပီးေတာ့ ျပည္သူေတြဟာ အင္မတန္မွကုိ ညည္းေငြ႔ေနၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ အတြင္းပုိင္းက်တဲ့ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ မသိသာေပမယ့္လည္း နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ ဒါေတြကုိ ခါးစည္းၿပီးေတာ့ ခံေနရတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္း
ေရးကုိ က်ေနာ္တုိ႔ လုိခ်င္ေနၾကပါတယ္။ ဒီလက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းဖုိ႔အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္
ေဆာက္ဖုိ႔အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတာ ခင္ဗ်ားတုိ႔လည္း ၾကားပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔လည္း သိပါတယ္။

ေနာက္တခုကေတာ့ ခုနကလို ဒီမုိကေရစီရွင္သန္ဖို႔အတြက္ တိုင္းျပည္တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းဖို႔၊ လံုၿခံဳဖို႔၊ တရား
ဥပေဒစိုးမိုးဖို႔ လိုအပ္သလိုပဲ တဘက္ကလည္း လူမႈစီးပြားေရးေတြ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီ
ေတာ့ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး တိုးတက္ရင္ပဲ လူမႈေရးကလည္း ထပ္ခ်ပ္မကြာ လိုက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ 

အဲဒီေတာ့စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္တယ္၊အလုပ္အကိုင္ေတြ ရတယ္။အလုပ္အကိုင္ေတြရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္
၀င္ေငြေတြရလာတယ္။၀င္ေငြေတြ ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေနႏိုင္တယ္၊ စားႏုိင္တယ္။ ကေလးေတြကို က်ေနာ္
တုိ႔ ေက်ာင္းထားႏုိင္တယ္။ ေနထုိင္မေကာင္းျဖစ္ရင္ က်ေနာ္တို႔ ေဆး၀ါးကုသႏုိင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ စီးပြားေရး
နဲ႔ လူမႈေရးဟာ ဒြံတြဲၿပီးေတာ့ ပါလာတယ္။ အဲဒီေတာ့ တိုင္းျပည္မွာ က်ေနာ္တို႔ စီးပြားေရးကို ထိထိေရာက္
ေရာက္ ျဖစ္ျဖစ္ေျမာက္ေျမာက္ျဖစ္ေအာင္ ထူေထာင္ဖို႔ၾကေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိတယ္။

လိုအပ္ခ်က္က တစ္အခ်က္ကဘာလဲဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ အရင္းအႏွီး က်ေနာ္တုိ႔မွာ လံုလံု
ေလာက္ေလာက္မရွိဘူး။ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မရွိဘူး။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ နည္းပညာပိုင္းေပါ့။ နည္းပညာပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း က်ေနာ္တို႔က ေနာက္က်ေနတယ္။တတိယအခ်က္ကေတာ့လူ႔စြမ္းအားအရင္းအ
ၿမစ္ေတြ။ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေတြ ကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔သိတဲ့အတိုင္းပဲ။ အခုပဲ ေနရာအႏွံ႔မွာ တကၠသိုလ္
ေတြ ေထာင္ၿပီးေတာ့ အခုမွ ေမြးျမဴေနရတဲ့ အေနအထားရွိတယ္။

အဲဒီေတာ့အေရအတြက္ေတြကေတာ့အထိုက္အေလ်ာက္က်ေနာ္တုိ႔ရတယ္။သို႔ေသာ္လည္း ဒီအေရအတြက္
တြကို အရည္အခ်င္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖို႔ မွာ ေက်ာင္းကၿပီးတာနဲ႔က်ေနာ္တုိ႔လုပ္ငန္းခြင္မွာ၀င္ၿပီးေတာ့ အလုပ္
လုပ္ႏုိင္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္ ဒါေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အဲဒီ
ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔မွာ အရင္းအႏွီးမရွိဘူး။ ေနာက္ နည္းပညာ ေနာက္က်ေနတယ္။ ဒီအတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္
တို႔က ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို က်ေနာ္တုိ႔က ဖိတ္ေခၚရတာ။ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို ဖိတ္ေခၚရ
တာ။

အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံကို လာၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခ်င္ၾကပါတယ္။ ဘာ
ၿဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔မွာ သဘာ၀ရဲ႕ အေျခခံအရင္းအျမစ္ေတြက က်ေနာ္တို႔ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ gas ေတြ၊ oil ေတြ၊သစ္ေတာေတြ၊သားငါးေတြရွိတယ္။ရာဘာေတြရွိတယ္။ ေနာက္တခါ စားသံုးကုန္ပစၥည္း
ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း အစားအေသာက္မ်ိဳးစံု ထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ လယ္ယာက႑ ဒါေတြ က်ေနာ္တို႔
မွာရွိေနတယ္။ ရင္းႏွီးခ်င္တဲ့ႏိုင္ငံေတြက အမ်ားႀကီးပါ။ အခုလည္းပဲ ခုနကလို တစ္ရက္ျခားနီးပါးေလာက္က အၿမဲတမ္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ေနရတဲ့အေနအထား ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသားက လာေရာက္ၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ ေငြထုပ္ႀကီးကိုပိုက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံကိုလာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ဆိုတာ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံကို ခ်စ္လြန္းအားႀကီးလို႔၊ က်ေနာ္တုိ႔ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေစခ်င္လို႔ လာၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္က နည္းပါတယ္။ 

အဓိက ကေတာ့ သူတို႔အတြက္ ဘာအက်ိဳးရွိမလဲ၊ အက်ိဳးအျမတ္ ဘယ္ေလာက္ရႏိုင္ မလဲ။ ေနာက္တစ္ခု သူ
တို႔ကို ဘယ္လိုအကာအကြယ္ေပးမလဲ။ ေနာက္တစ္ခုက သူတို႔ရဲဲ႕ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္ေတြက ဘာ
ေတြရွိလဲ ဒါေတြကို သူတို႔ၾကည့္မယ္။ ဒါေတြကို ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ဘာေတာင္းလဲဆုိေတာ့ ပထမဆံုး Foreign Investment Law ကိုေတာင္းတယ္။ အဲဒီေတာ့ Foreign Investment Law နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ ဥပေဒဟာပတ္၀န္းက်င္မွာရွိေနတဲ့ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခ်င္သူေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြ မျဖစ္ဘူး။ မျဖစ္
တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီ Foreign Investment Law ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ျပန္ၿပီးေတာ့ ေရးဆြဲတယ္။

 ႏိုင္ငံ ေလး ငါး ေျခာက္ႏုိင္ငံေလာက္ကို စံနမူနာယူၿပီးေတာ့မွ ဒီ law ကုိ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ေရးဆြဲတယ္။  ေရး
ဆြဲၿပီးေတာ့မွ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး အေျခအတင္ ေဆြးေႏြးၾက၊ ျပဳၾကနဲ႔ ဒီလိုေတြ က်ေနာ္
တုိ႔ လုပ္ရပါတယ္။ အခုေတာ့ ခုနကလို ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒဟာ က်ေနာ္တို႔ ျပဌာန္းၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ လာေရာက္ၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ့္ႏိုင္ငံေတြကလည္း ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီဥပေဒကို သေဘာက်ပါတယ္။ ဒီအ
ခက္အခဲတခုကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေက်ာ္လႊားႏိုင္တယ္။

ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္တစ္ခု ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာ။ စက္႐ံုေတြေဆာက္တယ္။ အလုပ္႐ံုေတြေဆာက္တယ္။ ကုန္ပစၥည္းေတြထုတ္တယ္။ ထြက္လာတဲ့ ကုန္ပစၥည္းေတြကို မ၀ယ္ဘူး၊ မျပဳဘူး ပိတ္ပင္ထားတယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူမွလာၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ 

အဲဒီေတာ့ ဒုတိယအခက္အခဲကေတာ့ ဒီဟာက sanctions နဲ႔သြားၿပီးေတာ့ ဆိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီမိုကေရစီကိုလိုလားတယ္။ ခုနကလို ဒီမိုကေရစီစနစ္ ေရွ႕ကိုဆက္ၿပီးေတာ့ ရွင္သန္ဖြံ႔ၿဖိဳးေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ ဒါ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔စီးပြားေရးဟာလည္း တခုနဲ႔တခုဟာ ကြင္းဆက္လို ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္
ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာစီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ ဒါကို စာနာေထာက္ထားသင့္တယ္။ ဒါေတြ အခက္
အခဲအတားအဆီးေတြကို ဖယ္ရွားေပးသင့္တယ္ ဆိုတဲ့ ဒါေလးကိုေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာမယ္ေျပာပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ သမၼတႀကီးဆိုလုိခ်င္တဲ့သေဘာကေတာ့ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ပိတ္ဆို႕ထားမႈကို ရုတ္
သိမ္းဖို႕ အထူးလိုအပ္ေနၿပီ။ လိုအပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လက္ရွိမွာ တဖက္မွာလည္း အလံုးစံု မေျဖေဖ်ာက္ႏိုင္
ေသးတဲ့ကိစၥက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတဲ့အေပၚမွာ သူတို႕ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဆံုးျဖတ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပါ့။ အဲလိုဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ့မႈလုပ္ငန္းေတြမွာ ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ အတားအဆီး
ေလးေတြ၊ အခက္အခဲေလးေတြ၊ မေျပေပ်ာက္ႏိုင္ေသးတဲ့ အခ်က္ေလးေတြရွိပါတယ္။ အဲဒါေလးေတြကို တ
ခ်က္ေလာက္ျပန္ေျပာျပေပး ပါလား။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္။ ။ က်ေနာ္ေစာေစာကေျပာသလိုေပါ့။ က်ေနာ္တို႕မွာသက္တမ္းအားျဖင့္ ၂ႏွစ္ပဲရွိေသး
တယ္။ဒါအစိုးရဲ႕သက္တမ္းလႊတ္ေတာ္ရဲ႕သက္တမ္းေပ့ါ။ ေနာက္ျပည္သူလူထုကလည္း ဒီမိုကေရစီနဲ႕ကင္း
ကြာေနတာ ၾကာခဲ့ၿပီ။ အေတြ႕အႀကံဳနည္းတယ္။ အေလ့အက်င့္က နည္းတယ္ဆိုတဲ့အတြက္ေၾကာင့္၊ တစ္အ
ခ်က္က လြတ္လပ္မႈအခြင့္အေရး ပိုင္းက ေပးသင့္သေလာက္ က်ေနာ္တို႕ကေပးၿပီးသြားၿပီ။ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြ က်ေတာ့လည္း ကန္႕သတ္မႈေတြ က်ေနာ္တို႕ရွိခဲ့တယ္။ ျပည္သူအပိုင္းကလည္း တာ၀န္ယူမႈ၊ တာ၀န္ရွိမႈ၊ တာ၀န္သိမႈက နည္းပါးေသးတယ္။ နည္းပါးေသးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြမွာလည္း က်ေနာ္တို႕ အေရးယူ ရတာေတြ ေဆာင္ရြက္ရတာေတြ၊ ဒါေတြက်ေနာ္တို႕ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို အေၾကာင္းျပၿပီး ဒီအေပၚ
မွာ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ သေဘာထားေတြရွိပါတယ္။ 

အဲေတာ့ က်န္တာေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႕ တက္ႏိုင္သေလာက္ေတာ့ က်င့္သံုးတဲ့ စနစ္နဲ႕ လိုက္ေလ်ာညီ
ေထြျဖစ္ေအာင္လို႕က်ေနာ္တို႕မ်ားစြာေျပာင္းလဲၿပီး ေပးေနတယ္။ သို႕ေသာ္လည္းပဲ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြက ဥပမာ က်ေနာ္တို႕ ဆိုၾကပါစို႕ ယံုမွားသံသယျဖစ္တဲ့ ကိစၥေတြလည္း က်ေနာ္တို႕ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ ေျမာက္ကိုရီး
ယားနဲ႕ လက္နက္ခဲယမ္းကိစၥေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီးက်ေနာ္တို႕ ဆက္သြယ္တယ္တို႕၊ သံသယေတြနဲ႕ က်ေနာ္
တို႕ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ သေဘာပါပဲ။

 ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဏုျမဴလုပ္ႏိုင္တဲ့အေနအထားလဲမရွိပါဘူး။ ပိုက္ဆံလည္းမရွိပါဘူး။ အတတ္ပညာလည္း
မရွိပါဘူး။ သူမ်ားကလည္း ဘယ္သူမွ က်ေနာ္တို႕ကို လာၿပီးလုပ္ေပးမွာမဟုတ္ပါဘူး။ လုပ္ရင္လည္းက်ေနာ္
တို႕ အကုန္လံုး၀ိုင္းၿပီးေတာ့ ကန္႔ကြက္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္း ေျမာက္ကိုရီးယားကို က်ေနာ္တို႕ ဆက္ဆံရတာေတြရွိပါတယ္။ ဟုိတုန္းက က်ေနာ္တို႕ အကုန္ပိတ္ဆို႕ထားတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႕လည္း ကိုယ့္
ႏိုင္ငံကို ကာကြယ္ဖို႕အတြက္၊ ကိုယ့္ကို ကူညီႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံကို ရွာရတာပါ။ သံတမန္ ဆက္သြယ္မႈေတာ့ရွိခဲ့
တယ္။ ဒီဘက္ပိုင္းမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႕ အစိုးရတက္လာတဲ့အခါမွာ စစ္ေရးအားျဖင့္ဆက္သြယ္မႈေတြလံုး၀မ
ရွိပါဘူး။ သံတမန္ပဲရွိပါတယ္။ 

သို႕ေသာ္လည္း ဒီအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႕ အနည္းေလး မယံုသင္ကာမႈေတြနဲ႕ရွိတဲ့ သေဘာမ်ိဳးျဖစ္မယ္လို႕ က်
ေနာ္တို႕ထင္ပါတယ္။ခုနကလိုက်ေနာ္တို႕ကို sanction ေတြရုတ္ေပးပါ၊ ႐ုပ္ေပးပါလို႕ ေျပာေပမဲ့လည္း၊ သူတို႕
ရဲ႕ အေျခအေနက ဒီလိုၾကည့္ေနရတဲ့ အေျခအေနရွိေနတယ္လို႕ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ က်ေနာ္
အတင္းအၾကပ္ေတာ့ မေတာင္းဆိုပါဘူး။ သို႕ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႕ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ရွင္သန္ဖြံ႕ၿဖိဳ႕ဖို႕ဆို
ရင္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႕လိုတယ္။ အဲေတာ့ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႕ဆိုရင္ ဒီလို ပိတ္ဆို႕တားဆီးမႈ
ေတြက အဟန္႕အတားေတြျဖစ္ေစတယ္။ အဟန္႕အတားေတြကို က်ေနာ္တို႕က တတ္ႏိုင္သေလာက္ဖယ္
ရွားေပးဖုိ႕ ဆိုတဲ့ ဒီသေဘာေလာက္ပါပဲ။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့ သံသယေတြေျဖေဖ်ာက္သြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ မၾကာခင္မွာရုတ္သိမ္းမႈေတြ လုပ္
လာမွာေပါ့။ သမၼတႀကီးေျပာသြားတဲ့ အထဲမွာ ျမန္မာျပည္သူလူထုအေနနဲ႕ လြတ္လပ္မႈေတြ အခုပိုၿပီးရလာ
တဲ့ အခ်ိန္မွာတခ်ိဳ႕လည္းက်င့္သားမရေသးဘူးလို႕ ေျပာသြားပါတယ္။ဒါနဲ႕ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေဒၚအတာ ေမး
ထားတဲ့ ေမးခြန္းေလးတခုကိုက်ေနာ္ေတြ႕ပါတယ္။ ေဒၚအတာကေတာ့ဒီက၀ါရွင္တန္ဒီစီမွာ လူငယ္ပိုင္းမွာ
ေတာ္ေတာ္ေလးကို တက္တက္ၾကြၾကြလုပ္ေဆာင္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးတဦးပါ။ သူက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တရားဥပေဒ
နဲ႕ပတ္သက္ၿပီးေတာ့သမၼတႀကီးတုိ႕အစိုးရအေနနဲ႕လုပ္ကိုင္ေနတာေလးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေမးခ်င္ပါတယ္
လို႕ေျပာပါတယ္။

ေဒၚအတာ။ ။ မဂၤလာပါရွင္။ သမၼတႀကီးကို က်မအေနနဲ႕ ေမးခ်င္တာက လက္ရွိအေျခအေနက ရရွိထားတဲ့ ပါ၀ါအေနနဲ႕က်မတို႕ဒီ ၂၀၀၈ဥပေဒဆိုတဲ့ လူတစု အတြက္ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အေျခခံ ဥပေဒဘယ္ေတာ့ ျပင္
မွာလဲဆိုတာကို က်မအေနနဲ႕ သိခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္တခုက က်မတို႕ အခု လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လက္ပံ
ေတာင္းေတာင္မွာ တရုတ္ကိုလိုနီေတြအေနနဲ႕ သိမ္းပိုက္ေနတဲ့ လယ္ယာ ဘယ္ေတာ့ ရပ္တန္႕မွာလဲ။ 

အဲဒိရပ္တန္႕မႈေတြအေပၚမွာ လူထုအေနနဲ႕ ႏႈိးၾကြလာမႈေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဆႏၵျပမႈေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ဆႏၵျပမႈေတြကို မ်က္လွည့္ျပတဲ့အေနနဲ႕ က်မတို႔ ဒီေန႕ပဲ၊ ေနာက္အပတ္ေလာက္ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီပဲရင္း ဆယ္
ႏွစ္ျပည့္ပါေတာ့မယ္ ဒီပဲရင္းကိုလုပ္ႀကံခဲ့တဲ့လူတစုအေနနဲ႕က်မတို႕ဗမာ ျပည္သူလူထုေတြကေနၿပီးေတာ့
ကုလားနဲ႕တိုက္ၿပီးေတာ့ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းလုပ္ေနတဲ့ဟာကို သမၼတႀကီးအေနနဲ႕ ဘယ္လိုမ်ား ေျဖ
ရွင္းႏိုင္မလဲ၊ အေရးယူေပးႏိုင္မလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္။ ။ ဒီေမးခြန္းနဲ႕ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တခ်ိဳ႕ ကိစၥေတြကလည္း တဖက္ကအျမင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ တဖက္ကအျမင္ဆိုေတာ့ အလံုးစံုေတာ့ မွန္ခ်င္မွ မွန္မယ္ေပါ့။ တဖက္ထဲက ၾကည့္ရင္ေတာ့ ၀ါးျခမ္းပဲ ျမင္ေန
မွာပါ။ ဒီဘက္ကၾကည့္ရင္လည္း ၀ါးျခမ္းပဲ ျမင္ေနမွာပဲ။ ႏွစ္ဘက္လံုးက လွည့္ပတ္ၾကည့္မသာ ၀ါးလံုးပါလား
ဆိုၿပီး သိရမွာျမင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ လူတစုအတြက္ မဟုတပါဘူး။ လူ
အမ်ားေထာက္ခံ အတည္ျပဳထားတဲ့ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုတာ ေသာ့ခတ္ထားတဲ့ သံမဏိမ်ိဳးဟုတ္ပါဘူး။ သူ႕မွာ ျပင္ဆင္ႏိုင္တဲ့ amendment ပါၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ အဲေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္မယ္ဆိုရင္ ဒီ amendment သူ႕မွာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြရွိပါတယ္။ ဒီလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအတိုင္း က်ေနာ္တို႕ ျပင္ဆင္လို႕ရပါတယ္။
ဒီဟာကတခ်က္ေပါ့ေနာ္၊ ေနာက္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ကိစၥနဲ႕ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ဆႏၵျပႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရး
ေတြ ႏိုင္ငံေတာ္ကေနၿပီးေတာ့ တရား၀င္ဥပေဒနဲ႕ ျပဌာန္း ေပးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ တဖက္က ဒီဥပေဒနဲ႕ အညီ ျပဖို႕ ျပဳဖို႕လိုပါတယ္။ 

ဒီကိစၥေတြဟာ က်ေနာ္တို႕ အစိုးရျဖစ္လာေတာ့မွ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ကိစၥေတြမဟုတ္ပါဘူး။ အရင္တုန္းက စာခ်ဳပ္စာတမ္းအရ လုပ္ခဲ့ ျပဳခဲ့ၾကတဲ့ ကိစၥ က်ေနာ္တို႕က ၀င္ၿပီး ေျဖရွင္းေပးတဲ့သေဘာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာ က်ေနာ္တို႕ရက္ရက္စက္စက္သတ္တယ္ျဖတ္တယ္ဆိုတာလဲ intentionally လုပ္တာျပဳတာမဟုတ္ပါဘူး။ ရဲက
ေတာ့ တရားဥပေဒထိန္းသိမ္းေရးအရ တကမာၻလံုးမွာ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ထိန္းသိမ္းနည္းေတြနဲ႕ ထိန္းသိမ္းရ
တာျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္းပဲ ဘုန္းႀကီးရဟန္းေတြ က်ေနာ္တို႕လည္း ဗုဒဘာသာ တဦးပါ။ ဘုန္းႀကီး
ရဟန္းကို ရွိခိုးဦးခိုက္ေနရပါတယ္။ 

ဒီဘုန္းႀကီးရဟန္းေတြလည္း က်ေနာ္တို႕ ဒီလို ျဖစ္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵေတြမရွိပါဘူး။ သို႕ေသာ္လဲ က်ေနာ္တို႕ မေမွ်ာ္
လင့္ပဲနဲ႕အခန္႕မသင့္ပဲနဲ႕ ျဖစ္သြားတဲ့ကိစၥေတြပါပဲ။ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ျပန္ေျပာရမယ္
ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႕ ျပင္ႏိုင္ပါတယ္။ Amendment က်ေနာ္တို႕ရွိတယ္။ လူတစုအတြက္ဆိုတာကေတာ့ စြပ္စြဲ
တာပဲျဖစ္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ က်ေနာ္တို႕ ရာခိုင္ႏႈံးအားျဖင့္ ေျပာလုိ႕ရတယ္။ ျပည္သူလူထု ဘယ္
ေလာက္ေထာက္ခံလဲဆိုတာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႕ ပထမ၊ ဒုတိယစာမ်က္ႏွာေတြမွာ က်ေနာ္တို႕ ပါၿပီး
 ျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႕ဒါ သံမဏိစည္းမ်ဥ္းဟုတ္ဘူး။ ေသာ့ခတ္ထားတာမဟုတ္ဘူး။ amendment က်ေနာ္တို႕ ေပးထားတယ္။ လႊတ္ေတာ္က ျပင္ႏိုင္ တယ္။ ျပည္သူက ျပင္ႏိုင္တဲ့အေနအထားက်
ေနာ္တို႕ရွိပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ က်ေနာ္ ျဖည့္စြက္ေမးခ်င္တာေလးတစ္ခုကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေပါ့။ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာဆိုလည္း ေနာက္ထပ္ေရြးေကာက္ပဲြတစ္ခု စပါမယ္။ ဒီေနရာမွာ
ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေထာက္ျပေနၾကတဲ့ ကိစၥတစ္ခုကေတာ့ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ စစ္တပ္က ၂၅ % ပါေနတဲ့ ကိစၥေပါ့ေနာ္။ အဲဒီကိစၥကို ျပန္ၿပီးေတာ့ သံုးသပ္ဖုိ႔၊ ျပင္ဆင္ဖို႔
လည္း လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေဆြးေႏြးေနၾကတာေတြ၊ တင္ျပလာတာေတြလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားရပါတယ္။ အဲဒါ
နဲ႔ပတ္သက္လို႔ သမၼတႀကီးတို႔ အစိုးရပိုင္းရဲ႕ သေဘာထားကေရာ ဘယ္လုိရွိပါသလဲ၊ သိခ်င္ပါတယ္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္။ ။ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေပါ့ဗ်ာ။က်ေနာ္တို႔တပ္မေတာ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ -ခင္ဗ်ားတုိ႔လည္း
သိပါတယ္။လြတ္လပ္ေရးစၿပီးေတာ့ ႀကိဳးပမ္းကတည္းကဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကတပ္မေတာ္ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္
တစ္ဦးပါ။ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကတပ္မေတာ္ကုိဖဲြ႔ေပးလုိက္ၿပီးေတာ့မွ ဒီတပ္မေတာ္နဲ႔ ျပည္သူလူထု ပူးေပါင္း
ၿပီး လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕သမုိင္းေၾကာင္းမွာ တပ္မ
ေတာ္ဟာ --- (၁း၀၁) အဖဲြ႔အစည္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဒီဘက္ပိုင္းမွာလည္းလြတ္လပ္ေရးနဲ႔အတူ ေပါက္ဖြားလာတဲ့လူမ်ဳိးစုလက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြနဲ႔တုိင္းျပည္
ဟာ ဆူဆူပူပူျဖစ္ၿပီးေတာ့ အစိုးရေတာင္မွာ ရန္ကုန္အစိုးရ ဆိုၿပီးေတာ့ေတာင္မွ ေျပာတာ ဆိုတာ ခံရတာ ရွိ
ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တုိင္းျပည္ကအခုနကလို ေသာင္းၾကမ္းမႈအႏၱရာယ္ေတြနဲ႔ဒုကၡသုကၡေတြ ေရာက္ေနတဲ့
အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ တပ္မေတာ္ကပဲ ဝင္ၿပီးေတာ့မွ ဒီအခက္အခဲေတြ၊ အက်ပ္အတည္းေတြ- ဒါေတြကို ဝင္
ၿပီး ေျဖရွင္း ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့ အေနလည္း ရိွပါတယ္။ 

အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာက က်ေနာ္တုိ႔ တပ္မေတာ္ဟာ က်ေနာ္တုိ႔ သမုိင္းေၾကာင္း အေျခခံေတြက တျခား ႏုိင္ငံက တပ္မေတာ္ေတြနဲ႔ တူခ်င္မွ တူမယ္ေပါ့ေလ။လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ သမုိင္းမွာလည္း ျပည္
သူနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ မွ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြ ရွိတယ္။ တုိင္းျပည္မွာ အခက္အခဲ အၾကပ္အတည္းေတြ ျဖစ္
ေပၚလာတဲ့အခါမွာလည္း အခုနကလုိ တပ္မေတာ္ဟာ က်ရာ အခန္းက႑ကေနၿပီး ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့
တာ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ တပ္မေတာ္ကို ပစ္ပယ္ထားဖို႔ မသင့္ဘူးလို႔က်ေနာ္ ဒီလို ထင္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ကို ပစ္ပယ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ျပည္သူနဲ႔ေပါင္းၿပီးေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တပ္မေတာ္ အခန္းက႑တစ္ရပ္အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနရမွာပါ။

အဲဒီေတာ့ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ပါေနတယ္ဆိုတဲ့ဟာက အမွန္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ခြင့္ မရွိဘူးလို႔ ဒီလိုေျပာလို႔ ဒါေတာ့ မမွန္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ရင့္က်က္လာတဲ့အမွ် လႊတ္ေတာ္ထဲက တပ္မေတာ္ရဲ႕ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ေလ်ာ့ပါးသြားမွာ
ၿဖစ္ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားတို႔ ဘာတို႔ ေျပာင္းသြားတာလည္း ဒီအတုိင္းပါပဲ။ တပ္မေတာ္က ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ကင္း
ကြာလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။ အစဥ္အလာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ တုိင္းျပည္မွာ အခက္အခဲေတြ အၾကပ္အတည္းေတြ ေတြ႔တုိင္း၊ ေတြ႔တိုင္း တပ္မေတာ္ကေန ဝင္ေရာက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္
။ ၂၅ %ဆိုတာကလႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ရွိသင့္ရွိထိုက္တယ္၊ သို႔ေသာ္လည္းပဲ တျဖည္း
ၿဖည္း ဒါေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ ေလ်ာ့ပါးလာမယ္၊ နည္းပါးလာမယ္- ဒီလိုပဲ ျမင္မိပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ကိစၥေတြဟာ အင္မတန္ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အ
ေၾကာင္းအရာေတြအေပၚကို တစ္ခါ တစ္ခါ --- တဲ့ အမည္းစက္ေတြ ရွိပါတယ္။ ႐ုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္တဲ့ ကိစၥ
ရပ္ေတြေပါ့ေနာ္။ အထူးသျဖင့္ ရခုိင္ျပည္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥလိုမ်ဳိး၊ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အဓိက႐ုဏ္း
ေတြေပါ့ေနာ္။ 

ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္ရဲ႕ အျပဳသေဘာေဆာင္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြ ၾကား
ထဲမွာလက္ညႇိဳးထုိးျပစရာအျမင္မ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့-ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ဘာသာေရးအေၾကာင္း
အရာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေမးျမန္းဖို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ဦးဝင္းေအာင္ရွိေနပါတယ္။ဦးဝင္းေအာင္အေနနဲ႔ထၿပီးေတာ့
ေမးႏိုင္ပါတယ္။ ဦးဝင္းေအာင္ကေတာ့ အေစာပိုင္းက က်ေနာ္တို႔ ဗီြအိုေအရဲ႕ ဌာန ဝန္ထမ္းေဟာင္းပါပဲ။

ဦးဝင္းေအာင္။ ။ က်ေနာ္ ဝင္းေအာင္ပါ။ က်ေနာ္တို႔ ညီအကိုေမာင္ႏွမ ၁၂ ေယာက္ရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္က ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္အႏွစ္ ၂၀ ၾကာတဲ့အခါမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကြယ္လြန္သြားတာ-အခု ျပဳျပင္ေျပာင္း
လဲမႈအရ က်ေနာ္ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ေရာက္ၿပီးေတာ့ လည္ပတ္ခြင့္ရတဲ့အခါမွာ အသက္မေသ ရွင္က်န္ေန
တဲ့ ညီအကို ေမာင္ႏွမေတြကိုမေသခင္မွာ ေတြ႔ရတဲ့အတြက္သမၼတႀကီးကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း အရင္ ေျပာ
လိုပါတယ္။ 

က်ေနာ္ ဗီြအိုေအမွာ ၁၅ ႏွစ္မလုပ္ခင္ ျမန္မာ့အသံမွာ အႏွစ္ ၂၀ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္ဟာ အဂၤလိပ္ ကၽြန္
ေခတ္မွာ ေမြးပါတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္ကိုလည္း ႀကံဳပါတယ္။ ေနာက္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေတာ့လည္းပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ကြန္ျမဴနစ္ အုပ္စိုးတာတို႔-ဘာတုိ႔ ျဖစ္လာေတာ့ ေနာက္ က်ေနာ္ ျမန္မာ့အသံမွာ အႏွစ္ ၂၀ လုပ္တဲ့အခါမွာ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ- စသျဖင့္ ေခတ္အဆက္ ဆက္ ေနာက္ဆံုး ေခတ္အဆက္ဆက္ကို က်ေနာ္ ႀကံဳခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္သတင္းစာဆရာပါ။

ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ ကေလာင္ကိုင္ခဲ့တဲ့သူပါ။ အဲဒီေတာ့ကာ ဒီလုိ ျမန္မာျပည္မွာေပါ့ေလ- ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ
ေရး ျဖစ္လာတဲ့ အတြက္ အင္မတန္ကိုဝမ္းသာစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ၾကည့္
တဲ့အခါမွာ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္သြားခ်င္တဲ့အခါမ်ဳိးမွာ၊အခုနကသမၼတႀကီး အမိန္႔ရွိသလို က်ေနာ္တုိ႔က အျမတ္
ထုတ္ဖို႔၊ Invest လုပ္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ အခုနက ေျပာသလို က်ေနာ့္ ညီအကို ေမာင္ႏွမအရင္းေတြ အဲဒီ
မွာ ရွိေနပါမယ္။ 

အဲဒီေတာ့ကာ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြ၊ အင္မတန္ အက်ည္းတန္အ႐ုပ္ဆိုးတဲ့ကိစၥေတြ ျဖစ္ေန
တာက ျမန္မာျပည္အတြင္းမွာဘယ္ေလာက္ထိသိၾကတယ္၊ ျမင္ၾကတယ္ဆိုတာကို မသိရေပမဲ့လို႔ ျပည္ပမွာ
ကေတာ့သမၼတႀကီးလည္းသိတဲ့အတိုင္းပါပဲ။ ဒီကေန႔ ေခတ္ေပၚ တိုးတက္တဲ့ နည္းပညာေတြအရ သမၼတႀကီး
အိမ္မွာ ေန႔လည္စာ ဘာတို႔စရာနဲ႔၊ ဘာဟင္းနဲ႔ စားလဲဆိုတာကိုေတာင္မွ သိလို႔ ျမင္လို႔ရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး
ၿဖစ္သြားပါၿပီ။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဦးဝင္းေအာင္ခင္ဗ်ာ။ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဦးဝင္းေအာင္ ေမးစရာရွိတာကို ေမး
ေပးပါ။

ဦးဝင္းေအာင္။ ။ ဒီလို ဘာသာေရး အက်ည္းတန္၊ အ႐ုပ္ဆိုးတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကို ျပင္ပမွာ ျမင္ေနရတဲ့အတြက္
က သမၼတႀကီး ဦးေဆာင္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို အင္မတန္ အက်ည္းတန္ အ႐ုပ္ဆိုးေစပါ
တယ္။ 

အထူးသျဖင့္ ဒီ မုန္းတီးေရးကို ဖန္တီးေနတဲ့- ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း လုပ္ေနတာကို တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး
အရ ဘယ္လိုမွဘာေၾကာင့္အေရးမယူလဲဆိုတာ-က်ေနာ္ဟာအစၥလာမ္ဘာသာဝင္ မူဆလင္တစ္ေယာက္
ပါ။ မြတ္ဆလင္တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔လည္း က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ မွာ
ေမြးတဲ့လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔လည္းဝမ္းနည္းပါတယ္။ ေနာက္ အႏွစ္ ၅၀ သတင္းသမားတစ္ေယာက္ အေန
နဲ႔လည္း က်ေနာ္ အံ့ၾသမိပါတယ္။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္၊ ဦးဝင္းေအာင္ ခင္ဗ်။ ေမးခ်င္တဲ့သေဘာေတာ့ က်ေနာ္
နားလည္ပါတယ္။ က်ေနာ္နားလည္တာက လက္ရိွ မုန္းတီးေရးေတြ လံႈေဆာ္ေနတာေတြကို ဘာေၾကာင့္ အ
ေရးမယူသလဲ၊ အေရးယူမႈ ရိွသလားဆိုတာကို သိခ်င္တယ္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္။ ။ က်ေနာ္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္
တယ္။ တခါ စီးပြားေရးအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္တယ္။ အဲေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ အထိုက္အေလ်ာက္ ရပါတယ္။ အခက္အခဲေတြ စိန္ေခၚမႈေတြ ဒါေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ 

အဲေတာ့ ရခိုင္မွာျဖစ္တဲ ကိစၥေတြက ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ထၿပီးေတာ့ ျဖစ္ၾကတဲ့ပံုစံမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ရာဇ၀တ္
ၿပစ္မႈအေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ လူအုပ္စုတစုနဲ႔ တစု မီးရိႈၾက အၾကမ္းဖက္ၾကနဲ႔မွ ႀကီးထြားလာတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါ
တယ္။ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ဖဲြ႔ပါတယ္။ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္မွာ ဟိုဖက္
က ေဒါက္တာ ပါပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေဒါက္တာ နဲနဲေလး ေျဖေပးလိုက္ပါ။

ေဒါက္တာေက်ာ္ရင္လိႈင္။ ။ အခ်ိန္အရဆိုေတာ့ အမ်ားႀကီးေတာ့ က်ေနာ္ မေျပာေတာ့ပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ၿခံဳၿပီး
ေၿပာမယ္ဆိုရင္ တဖက္နဲ႔တဖက္ ယံုၾကည္မႈေတြ ေလွ်ာ့ပါးေနတာေတြ၊ ေနာက္ၿပီး မုန္းတီးမႈေတြ ရိွေနတာက
ၿမန္မာျပည္မမွာေရာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာပါ အေတာ္ၾကာၾကာ ရိွေနၿပီးသားပါ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြလုုပ္လာ
တဲအခါ ပြင့္လာတဲ့အခါ မေက်နပ္မႈေတြကို ပိုၿပီး ျပလာတဲ့ အေျခအေနမွာရိွေတာ့ ျဖစ္သြားတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ
ေပၚ မူတည္ၿပီးတဲ့အခါမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ Community Level မွာပဲ အဓိက ျဖစ္ခဲ့တာပါ။

ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Report ကိုလည္း လူေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ေလာက္ကို အင္တာဗ်ဴးၿပီး ေရးခဲ့တာပါ။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း Online မွာ အဂၤလိပ္လိုေရာ ျမန္မာလိုေရာ ရပါမယ္။ အဓိက ေျပာခ်င္တာက မေက်နပ္မႈ
ေတြမုန္းတီးမႈေတြကအရမ္းမ်ားလာတဲ့အခါမွာအခြင့္အေရးယူၿပီး ေျမာက္ထိုးပင့္ေကာ္မႈေတြကလည္း အမ်ား
ႀကီး ပါလာတယ္။ အဲဒီ ပါလာတဲ့ အပိုင္းေတြက အေျခအေနေတြကို ပိုၿပီး ဆိုးသြားေစတာပါ။ ေနာက္ အစိုးရ
အေနနဲ႔ အေရးယူမႈမျပဳဘူးဆိုတာ အဲဒါေတာ့ မဟုတ္ပါဘူးဗ်။ 

မိတၱီလာမွာ ၿပီးၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာလည္း အေရးယူမႈေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ပါတယ္။ ရခိုင္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔က အေရးယူမႈေတြအမ်ားႀကီးလုပ္ပါတယ္။ရခုိင္မွာလည္းအေရးယူမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္
အေနနဲ႔က အားလံုးကို ၾကည့္ခြင့္ရတဲ့အတြက္အေရးယူမႈေတြကအမ်ားႀကီးလုပ္ထားပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးတ
ခု ေျပာခ်င္တာက ဒီအစိုးရအေနနဲ႔ ဘာမွ လုပ္မထားဘူးဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Interfaith Dialogue ေတြကို တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔လုပ္ဖို႔ လုပ္ေနပါတယ္။ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ရခိုင္ျပည္နယ္တည္
ၿငိမ္ေရးနဲ႔ ဖံြၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေတြကေန ဒါေတြကို လုပ္ေနပါတယ္။ 

ရခိုင္ေကာ္မရွင္ကိစၥ ၿပီးသြားေတာ့ဒီကိစၥမွာပါ၀င္ခဲ့တဲ့လူေတြနဲ႔ ဆက္ၿပီးလုပ္ေန က်ေနာ္တို႔ အႀကံျပဳေနတယ္
 ၀င္ၿပီး ကူညီေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီ Interfaith Dialogue ေတြကို ရန္ကုန္မွာလည္း လုပ္ေနပါတယ္။ ရခိုင္မွာလည္း အဖဲြ႔ေတြက အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြ ဗုဒၵဘာသာ၀င္ေတြ အတူတဲြသြားၿပီးေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ဖို႔ ၀ိုင္းၿပီးလုပ္ေနၾကပါၿပီ။ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္။ ။ ကိုသန္းလြင္ထြန္းေရ က်ေနာ္ကို ခြင့္ျပဳပါ။ က်ေနာ္ အစီအစဥ္ေလးတခုရိွေနလို႔ ။ က်န္
တဲ့ေမးခြန္းေတြကို ေျဖမယ့္ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရိွပါတယ္။ အားလံုးပဲ က်ေနာ့္ကို ခြင့္လႊတ္ပါ။

ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့ သမၼတႀကီး။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်။

VOA News , Rangonnewsdaily
RND:  :20.5.2013