တရုတ္-အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီ ကစားပြဲၾကားက ျမန္မာႏိုင္ငံသစ္

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ မွာ အာဏာရရွိလာၿပီးကတည္းက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ ၎
ရဲ႕စြမ္းအားေတြကို ျပည္တြင္းေရး ကိစၥေတြအေပၚကို အထူးအာရံုစိုက္ လာခဲ့တာ ေတြ ့ေနရပါတယ္။ ျမန္မာအ
စိုးရဟာ စီးပြားေရးကိုျပန္လည္အသက္၀င္ေအာင္လုပ္ေဆာင္တာ၊ ႏိုင္ငံေရးကိုေျဖေလွ်ာ့ေပးတာ၊ တိုင္းျပည္
ရဲ ့အစြန္အဖ်ားမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတည္ရွိလာခဲ့တဲ့ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာတည္ရွိလာတဲ့တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြ
နဲ ့ပဋိပကၡကို အဆံုးသတ္သြားဖို ့ႀကိဳးစားလာတာေတြကို ေတြ ့ရပါတယ္။
ဒါက အစိုးရသစ္ရဲ ့လုပ္ေဆာင္မႈစာရင္းအာဂ်င္ဒါ agen da ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုမ်ိဳး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို
 စီတန္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ ေနျပည္ေတာ္အစိုးရဟာ၎ရဲ႕ႏိုင္ငံျခား ဆက္ဆံေရးေတြကို လည္း ျပန္လည္
ခ်ိန္ညွိဖို႔ နည္းလမ္းသစ္ေတြ ရွာေဖြလာခဲ့တာလည္းေတြ ့ရပါတယ္။

ျမန္မာဟာ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢတို႔နဲ႔ဆက္ဆံေရးေတြ တိုးတက္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာခဲ့သလို၊ 
အေရးပါတဲ့ အာရွအိမ္နီးခ်င္းေတြျဖစ္တဲ့ ဂ်ပန္၊ အိႏိၵယတို ့လို ႏိုင္ငံေတြနဲ႔လည္း ဆက္ဆံေရး ေတြပိုေကာင္း
မြန္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာခဲ့တာေတြ ့ရပါတယ္။ ဒီအတြင္း ၉၀ နဲ႔ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္းစစ္အစိုးရရဲ႕အတိုက္အခံ
ေတြေပၚ ဖိႏွိပ္မႈ ေၾကာင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ပိတ္ဆို႔မႈေတြလုပ္ထားခ်ိန္မွာ ျမန္မာအတြက္ အဓိကမဟာ
မိတ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ တရုတ္ျပည္ကေတာ့ အစိုးရသစ္လက္ထက္ အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးသစ္ နီးကပ္စြာ
ျဖစ္ထြန္းလာေနတာကို တရုတ္ဘက္က တုန္လႈပ္မႈတခ်ိဳ႕နဲ႔ေစာင့္ၾကည့္ေနမယ္ဆိုတာ သံသယျဖစ္စရာ မလိုပါဘူး။

ဒါေပမဲ ့တရုတ္ရဲ ႔ အေျခအေနက ျမန္မာ့ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးမွာ ႀကီးစဥ္ငယ္လိုက္ အေရးေပးမႈပံုစံ ရွိေန
တယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ သူ႔ရဲ႕အေန အထားကို အဓိကအခ်က္ႀကီး သံုးခ်က္ေၾကာင့္ ပူပန္စရာမရွိဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္
ပါတယ္။ အဲဒီသံုးခ်က္ကေတာ့ ပထမ-တရုတ္ဟာ ျမန္မာမွာ စီးပြားေရးအရ ယခင္ကတည္းက ဝင္လုပ္ေနခဲ့
တာမို ့ဆယ္စုႏွစ္ႏွစ္ခုစာ အသာစီးရမႈ ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ဒုတိယ-အခ်က္ကေတာ့ ေနျပည္ေတာ္အစိုးရ
ဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံပထ၀ီေရးအရ ဆက္စပ္ေနမႈေၾကာင့္ တရုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ ေပက်င္းကိုအၿမဲတမ္းဦးစားေပး
အျဖစ္ ထားရွိထားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယ-အခ်က္ကေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ျမန္မာၾကား နီးကပ္တဲ့ ဆက္
ဆံေရးအတြက္ အဓိကအတားအဆီးေတြဟာ အခုခ်ိန္ ထိ အမ်ားႀကီးမဟုတ္ေတာင္မွ ထင္ထင္ရွားရွား ရွိေန
ဆဲ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။

ျမန္မာရဲ ့ပြင့္လင္းလာမႈဟာ အိုဘားမားအစိုးရရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္ အာရွနဲ႔ ျပန္လည္ထိေတြ ့ေရးေပၚလစီနဲ ့တိုက္
ဆိုင္ခဲ့သလို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း အားျဖင့္လည္း ဒီေပၚလစီေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲလာခဲ့တာ သံသယရွိစရာ မလိုပါ
ဘူး။ အေမရိကန္ရဲ ့ဒီေပၚလစီကလည္း အာရွကိုဦးတည္ၿပီး မဟာ ဗ်ဴဟာေရးအရ ခ်ိန္ညွိလာမႈရဲ႕ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဒါေၾကာင့္ ရလာဒ္အေနနဲ႔ၾကည့္ရင္ အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးဟာ ပိုေကာင္းတဲ့ဘက္ကို ေရြ႕လ်ား လာ
ခဲ့တာ ေတြ ့ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို တံု႔ျပန္တဲ့အေနနဲ ့ ဝါရွင္တန္ဟာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ တခ်ိဳ႕ေလွ်ာ့ခ်ေပးတာ၊ သံအမတ္ႀကီးအဆင့္ ဆက္ဆံေရးျပန္ထားရွိၿပီး သံအမတ္သစ္
တစ္ဦး ျပန္ခန္႔ခဲ့တာ၊လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ မႈေတြ ျပန္လုပ္လာတာ ၊ ႏို၀င္ဘာမွာ အိုဘားမားကိုယ္တိုင္အလည္အပတ္ လာေရာက္ခဲ့ သလို ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား အဆင့္ျမင့္
အရာရွိေတြ အျပန္အလွန္ သြားေရာက္လည္ပတ္တာမ်ိဳးေတြျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါေတာ့တယ္။

အိုဘားမားအစိုးရကေတာ့ ၎ရဲ ့အေထြေထြအာရွေပၚလစီအရ ျမန္မာနဲ ့ျပန္လည္ထိေတြ ့ျခင္းဟာ တစ္စိတ္
တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ တရုတ္ကို တန္ ျပန္ထိန္းညိွဖို႔ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာထားပါတယ္။အဲဒီ့အစားအေမရီကန္ဟာ
ၿမန္မာမွာ ဒီမိုကေရစီ အျမစ္တြယ္လာတာကို ျမင္လိုလွၿပီး၊ အေရး ပါတဲ့ အေရွ ့ေတာင္အာရွရဲ႕ မိတ္ဖက္တစ္
ဦးအျဖစ္ ျမင္လိုေၾကာင္း ဆိုထားပါတယ္။ဒါ့အျပင္ အေမရိကန္က ျမန္မာ-တရုတ္ဆက္ဆံေရးဟာ အေရးပါ
တဲ့ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ၊ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ ဝါရွင္တန္တို႔ရဲ႕ အက်ိဳး စီးပြားေတြကလည္း ျမန္မာကို တရုတ္-အေမ
ရိကန္ဆက္ဆံေရးမွာၿပိဳင္စရာအခ်က္တစ္ခုအျဖစ္ ျမင္မထားပါဘူးလို႔ ေျပာထားပါေသးတယ္။

တရုတ္ဟာလည္း ဒီလို အာမခံမႈေတြကို အေပၚယံသေဘာအျဖစ္ေတာ့ စဥ္းစားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။အေမရိကန္
-ျမန္မာဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ လို ့တရုတ္အစိုးရကိုယ္တိုင္က တိတ္ဆိတ္ေနေပမယ့္၊ တရုတ္ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီ
ယာေတြမွာေတာ့ဒါဟာ အာရွကိုဦးတည္လာတဲ့အေမရိကန္ရဲ႕ တရုတ္ျပည္ဝိုင္းပတ္ေရး မဟာဗ်ဴဟာအျဖစ္
သာ သတ္မွတ္ေနၾကပါတယ္။ဒါေပမယ့္ တရုတ္ပညာရွင္ဆန္းစစ္သူတစ္ဦးကေတာ့ ဒီအခ်က္ကို တြက္ခ်က္
ရာမွာတရုတ္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးရဲ႕ အားေကာင္းမႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်မတြက္သင့္ဘူးလို႔ ေထာက္ျပထား
ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ မွာ ျမစ္ဆံုဆည္ကို ရပ္ဆိုင္းဖို ့ ျမန္မာသမၼတရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ထြက္ေပၚခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာမွာ 
တရုတ္ရဲ႕ စီးပြားေရး အက်ိဳးစီးပြား ေတြဟာ ႀကီးမားစြာရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ဆက္လက္ၿပီးလည္း ၾကီးထြားေနဦးမွာပါပဲ ။တရုတ္ဟာ ျမန္မာရဲ႕အႀကီးဆံုး ကုန္သြယ္ ဖက္နဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူအျဖစ္ ၾကြင္းက်န္ရစ္
ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 

၂၀၁၂ အတြင္း အျပန္အလွန္ကုန္သြယ္မႈဟာ၂၀၁၁ ထက္၄၆ရာခိုင္ႏႈန္းတိုးတက္ခဲ့ကာ ေဒၚလာ ၆ ဒႆမ
၅ ဘီလီယံ ရွိခဲ့တယ္။ ျမန္မာမွာ တရုတ္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကလည္းေဒၚလာ၁၄ ဘီလီယံအထိေရာက္ခဲ့တယ္
။ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ အဆိုအရေတာ့ ၎တို႔ဟာ ဒီႏွစ္အတြင္း တရုတ္မွ ေဒၚလာသန္း ၉၀၀ေခ်းယူဖို႔ စီစဥ္ထား
ၿပီး တရုတ္က ေဒၚလာ ၅၂၇ သန္း ေပးသြားမယ္လို႔ သိရပါတယ္။

တရုတ္ရဲ ့ႏိုင္ငံေရးအရ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကို အတိတ္တုန္းက ခ်ဲ႕ကားေျပာေကာင္းေျပာေပမယ့္၊ လက္ရွိမွာ
လည္း ထူးထူးျခားျခားရွိေနဆဲ ျဖစ္ ေနတာကို ေတြ ့ေနရပါေသးတယ္။ ဒါကို မၾကာမီက ေကအိုင္အိုနဲ႔ ျမန္မာ
စစ္တပ္တို႔ၾကားကပဋိပကၡမွာေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ေကအိုင္အိုဟာတရုတ္ျပည္ယူနန္နယ္နဲ ကပ္လ်က္ကခ်င္ျပည္
နယ္ကိုကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေရးအတြက္တိုက္ပြဲ၀င္ေနတာျဖစ္ၿပီး ဒီႏွစ္ဘက္ၾကားတိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္
ဒီဇင္ဘာ ၃၀ နဲ ့ ဇန္န၀ါရီ ၁၇ ရက္ေတြတုန္းက ယူနန္ဘက္တရုတ္ နယ္စပ္ကို ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အေျမာက္
ဆံေတြ က်ခဲ့ပါတယ္။ေနာက္ပိုင္း ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ကိုေတာ့ ေပက်င္းဘက္က ျမန္မာကို ခ်က္ျခင္းအပစ္
အခတ္ရပ္စဲဖို ့ေတာင္းဆိုေစခဲ့ပါေတာ့တယ္။ 

ဒီ ေနာက္ပိုင္း ေနာက္ေန ့မွာပဲ ေနျပည္ေတာ္ဟာ ေကအိုင္အိုဌာနခ်ဳပ္ လိုင္ဇာပတ္၀န္းက်င္မွာ ထိုးစစ္ဆင္
ေနမႈေတြကို ရပ္ဆိုင္းေၾကာင္း ေၾကျငာ လိုက္ပါေတာ့တယ္။ (ဒါေပမဲ ့တခ်ိဳ ့ေသာ သတင္းေဖၚျပခ်က္ေတြမွာ
ေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈသိပ္မရွိတဲ့အတြက္အစိုးရရဲ တပ္အေပၚထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းကို ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ
 ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။) အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ ဖူယင္းေခါင္းေဆာင္တဲ့
အဖြဲ ့ ဟာ ျမန္မာကိုေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ကခ်င္ေဒသ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ လာေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့ျပီး
 ႏွစ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္တေလွ်ာက္တည္ ၿငိမ္ေရးအတြက္ သေဘာတူညီခဲ့ပါတယ္။

တရုတ္ဟာ ျမန္မာမွာ ၎ရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားေတြ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ေရး အတြက္သာမက ယူနန္နယ္ထဲ ျမန္မာဒုကၡ
သည္ေတြ ေထာင္ ခ်ီ၀င္ေရာက္လာ မွာကိုလည္း စိုးရိမ္ေနခဲ့တာပါ။ (ၿပီးခဲ့တဲ့၂၀၀၈ တုန္းကလည္း စစ္တပ္
က အျခားတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ကိုးကန္႔အဖြဲ႕ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာမွာ ယူနန္နယ္ထဲ
ကို လူေပါင္း သံုးေသာင္းေလာက္ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ပါေသးတယ္။)

တရုတ္ရဲ႕ စိုးရိမ္မႈက ျဖစ္သင့္တာမွန္ပါတယ္။ယင္းပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာကခ်င္ေဒသဟာ ျမန္မာ့ကမ္းေျခကေန
ယူနန္နယ္ကိုေရနံနဲ ့ဓါတ္ေငြ ့ပို႔ မယ့္ ပိုက္လိုင္းေတြ ျဖတ္သန္းသြားရာျဖစ္ေနပါတယ္။ေဒၚလာ ၂ ဒႆမ
 ၅ ဘီလီယံတန္ေၾကးရွိတဲ့တရုတ္ရဲ႕ ယင္းပေရာဂ်က္ဟာလာမယ့္ဇြန္မွာ စတင္ဖို ့ရွိေနၿပီး၊မာလကၠာေရလက္
ၾကားကို ျဖတ္ကာ ေရနံတင္ပို႔ေနရတဲ့ တရုတ္ရဲ႕ စြမ္းအင္ေရးရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ မရွိျခင္းကို ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္
မွာျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရး ေနာက္ထပ္အဆင့္ျမင့္တက္ဖို ့အတြက္ကလည္း အခ်ိန္ေတြ ထပ္ယူရမွာ
ရွိေနတာမို႔ ဒီအခ်က္ကလည္း တရုတ္ကို စိတ္သက္သာရာရေစဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာ
အေပၚ ပိတ္ဆို႔ထားမႈေတြဟာ မ်ားျပားရႈတ္ေထြးၿပီး ဒီပိတ္ဆို႔ေတြကို ပယ္ဖ်က္ေရးဟာလည္း ျပည္တြင္းမွာ
အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ တိုင္းရင္းသားတို႔နဲ႔ ပဋိပကၡေျပလည္ေရး၊ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး
ေတြ ဆက္လုပ္ႏိုင္မႈအေပၚ မူတည္ၿပီး ရွိေနတာပါ။ ဒီကိစၥရပ္ေတြ အားလံုးကလည္း ကာလရွည္ ျဖစ္စဥ္တစ္
ရပ္  ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒီေတာ့ ေပက်င္းဟာ ဒီကာလအတြင္း သူ႔ရဲ႕အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားေတြကို ဆက္လက္
ကာကြယ္ျမွင့္တင္ႏို္င္ေျခရွိေနပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ယခုအထိေတာ့ တရုတ္ဟာ ျမန္မာမွာ စိတ္သက္သာရာ မရႏို္င္ေသးပါဘူး။ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ တရုတ္
ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓါတ္ျပန္႔ေနသလို မီဒီယာကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးထားမႈေၾကာင့္လည္း ရင္ဖြင့္သံေတြ ေပၚလာေန
ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သစ္မွာ တရုတ္ကုမၸဏီေတြဟာ အထူးသျဖင့္ သဘာဝပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ဆိုင္
တဲ့ကိစၥေတြမွာ ေသခ်ာဂရုတစိုက္နဲ႔ ပူးေပါင္းတာဝန္ယူမႈေတြျပဳလုပ္သြားရပါေတာ့မယ္။ 

တရုတ္ဟာ ျမန္မာနဲ ့ပြဲမွာ သူ႔ကတ္ေတြကို ဘယ္လိုပဲ ကၽြမ္းက်င္စြာ ကစားသည္ျဖစ္ေစ၊ သူ႔ရဲ႕ အေန အထား
ဟာ ျမန္မာကသူ႔ရဲ႕ႏိုင္ငံျခားးေရးေပၚလစီကို ျပန္လည္ခ်ိန္ညွိလာခ်ိန္မွာတျခားေသာ အဓိကအင္အားႀကီးႏိုင္
ငံေတြနဲ႔ေျပာင္းလဲဆက္ႏြယ္ၿပီး ခ်ိတ္ဆက္လာေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးမွာ ျပဇာတ္
ဆန္တဲ့ အသြင္ေျပာင္းလဲ မႈေတြကေတာ့ အခ်ိန္တိုအတြင္း ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ပံုေတာ့ မရွိေသးဘူးလို႔ ျမင္ရပါ
တယ္ ။

မူရင္း- In the New Myanmar, U.S. Playing Catch-Up to China by Ian Storey စာေရးသူ အီယန္ စတိုေရး Ian Storey ဟာ စင္ကာပူရွိ အေရွ ့ေတာင္အာရွေလ့လာေရးအင္စတီက်ဳမွ အႀကီးတန္းပညာရွင္ Senior Fellow တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္ ။၎ဟာ Southeast Asia and the Rise of China: The Search for Security” (Routledge, 2011) စာအုပ္ကိုေရးသားထုတ္ေ၀ထားသူျဖစ္ပါတယ္ ။
 
The Myanma Age