ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ယဥ္ေက်းမႈ

သာစည္ျမိဳ႕တြင္ ေကာင္းေဇာ္ဟိန္း စက္သုံးဆီဆိုင္ ျမိဳ႕ျပင္ေရြ႕ေပးေရး လူထုဆႏၵ
 ေဖာ္ထုတ္မႈကို ေတြ ့ရစဥ္ (ဓါတ္ပုံ- ေက်ာ္ႏိုင္၀င္းႏွင့္ သာစည္ၿမဳိ႔ ျပည္သူ႔အက်ဳိးေဆာင္ကြန္ယက္)

ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ တရား၀င္ ဆႏၵျပႏုိင္ပါၿပီ။အစိုးရသစ္ တက္လာၿပီး ၁၅ လအၾကာ ေပၚေပါက္လာေသာ ထိုအခြင့္အလမ္းက ျမန္မာႏုိင္ငံ၏  ဒီမိုကေရစီ ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ ျမန္ဆန္ေခ်ာေမြ႕ရန္၊ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ ေခတ္မီ၊ ရင့္က်က္မႈကို အကဲျဖတ္ရန္ ရွိေနပါသည္။



 တရား၀င္ဆႏၵျပႏုိင္ေသာနည္းဥပေဒျပ႒ာန္းၿပီး သံုးပတ္ေက်ာ္လာေသာအခါ ျပည္သူအခ်ိဳ႕မွာ အာဏာပိုင္အခ်ိဳ႕၏ တာ၀န္ယူမႈ၊ ရင့္က်က္မႈေၾကာင့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ဆႏၵျပခြင့္ရသူမ်ားရွိသကဲ့သို႔ ျပည္သူအခ်ိဳ႕မွာ အာဏာပိုင္အခ်ိဳ႕၏    ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲေသာ အျပဳအမူမ်ားေၾကာင့္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ မရၾကေသးေပ။

ဆႏၵျပခြင့္ နည္းဥပေဒ သို႔မဟုတ္ ဥပေဒဆုိင္ရာ လွပေသာ အသံုးအႏႈန္းျဖင့္ ဆိုပါက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီ တန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆုိင္ရာ နည္းဥပေဒကို ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန က ၂၀၁၂ ဇူလိုင္ ၅ ရက္က ထုတ္ျပန္သည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒ အခန္း ၈၊ ပုဒ္မ ၃၅၄၊ ပုဒ္ မခြဲ(ခ)ပါ “ႏုိင္ငံသားတုိင္းသည္ လက္နက္မပါဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစု ေ၀းခြင့္၊ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္”ဟူေသာ အခ်က္ႏွင့္အညီ ေရးဆြဲခဲ့ေသာ ဥပေဒကို ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က ၂၀၁၁ ဒီဇင္ဘာ ၂ ရက္က ျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစုေ၀းခြင့္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီ တန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းအၿပီး လက္ေတြ႕အသက္၀င္ရန္ ခုနစ္လအၾကာတြင္ နည္းဥပေဒျပ႒ာန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။

၁၉၆၂ တပ္မေတာ္က အာ ဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္အၾကာ ဒီမိုကေရစီအစိုးရ လက္ထက္တြင္ ပထမဆံုး တရား ၀င္ဆႏျပခြင့္ ျပဳခဲ့သည့္ အေနအ ထားမွာ ယခင္အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ အျခားနားႀကီး ျခားနားသည္။   ယခင္က  အခ်ိဳ႕ကာလမ်ား၌ လူငါးေယာက္ထက္ ပိုစု ေ၀းလွ်င္ပင္ ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္ကာ ဖမ္းဆီးခံရႏိုင္ေသာ အေျခအေနမ်ားျဖင့္သာ စခန္းသြားခဲ့ ရေသာ ႏုိင္ငံသားအမ်ားစု အတြက္အေျပာင္းအလဲႀကီးပင္ျဖစ္၏။

ယခင္က ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ အေျခအေန၊ အေရးေပၚ ကာလမ်ားတြင္ အာဏာပိုင္မ်ားက ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ(ရာဇသတ္ႀကီးဥပေဒ)ျပ႒ာန္းလွ်င္ သတ္မွတ္ ကာလမ်ား တြင္ လူငါးေယာက္ ထက္ပိုၿပီး စုေ၀းခြင္႕ မၿပဳခဲ႕ပါ။

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ ခ်ဳပ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးၿဖိဳးမင္း သိမ္းကလည္း လူထု၏ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခြင့္ရေရးမွာ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အေျခခံက်ၿပီး အဓိကအခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း ေအာက္ပါအ တုိင္းေျပာသည္။

“ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္မႈဆိုတာ ဒီမိုုကေရစီႏုိင္ငံေတြ မွာ အေရးႀကီးပါတယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသံကို ဒီမိုကေရစီ လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ အေျချပဳၿပီး လႈပ္ရွားရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ျပည္သူလူထုရဲ႕အသံက ဒီမိုကေရစီရွင္ သန္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ထဲမွာ ပါပါတယ္”

“ျပည္သူလူထုရဲ႕အသံဟာ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုတုန္းက လံုး၀ျငင္းပယ္ခံခဲ့ရတယ္။ တုိင္းျပည္ကဖြံ႕ၿဖိဳးေနတယ္။ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္း ေနတယ္။ ျပည္သူက ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ျခင္း၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အခက္အခဲေျပာတာက ဆူပူအံုႂကြခ်င္တယ္လို႔ ျမင္ခဲ့ၾကတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီလုိအျမင္မ်ိဳး မရွိေတာ့ဘူးလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ေျပာႏုိင္တယ္”ဟု ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးၿဖိဳးမင္းသိမ္းက ယခင္ႏွင့္ ယခုအေျခအေနကို ႏိႈင္းယွဥ္ျပသည္။

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ရွိ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီအေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာေကာ္မတီအတြင္းေရးမွဴး ဦးတင္ေမာင္၀င္းကလည္း ျပည္သူမ်ား၏ ဆႏေဖာ္ထုတ္မႈမွာ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမ်ားအတြက္ အေရးႀကီးေၾကာင္း ေျပာသည္။ “ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမွာ ဒါ(ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ နည္း ဥပေဒ)ရွိသင့္ရွိထုိက္တဲ့ အဂၤါရပ္ ပဲေလ။ ဆႏေဖာ္ထုတ္ၾကတာက စိုးရိမ္စရာ မဟုတ္ပါဘူး”ဟု ၎ကေျပာ၏။

တရား၀င္ဆႏၵျပခြင့္ေပးၿပီး ေနာက္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ပထမဆံုး ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈကို ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီးတြင္ စက္မႈဇုန္မ်ားေၾကာင့္ လယ္သိမ္းခံရေသာ လယ္သမားမ်ားက ဇူလိုင္ ၁၅ ရက္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ကုမၸဏီ ၁၅ ခုႏွင့္ အက်ိဳးတူလယ္ယာစိုက္ ပ်ိဳးေရးေၾကာင့္ နစ္နာခဲ့ရေသာ ဒဂံုဆိပ္ကမ္းမွ လယ္သမားမ်ား၏ စုေ၀းဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈ၊ ဆည္ေရ ေလွာင္မႈေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာႀကံဳေနရေသာ ျမစ္သား ၿမိဳ႕လူထု၏ ပန္းေလာင္ျမစ္ကို သဘာ၀အတုိင္း စီးဆင္းခြင့္ျပဳရန္ စီတန္းလွည့္လည္ဆႏျပမႈ၊ တစ္ၿမိဳ႕တည္း ေက်ာက္မ်က္ရတနာေစ်း ႏွစ္ေစ်းျဖစ္ေန၍ တစ္ေစ်းတည္း သာျဖစ္ေအာင္ တာ၀န္ရွိသူမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕မွ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ အေရာင္း ဆုိင္ပိုင္ရွင္မ်ား၏ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈစသျဖင့္ ေဒသအႏံွ႔တြင္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ႏွင့္အညီ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာဆႏၵျပမႈမ်ား ေပၚေပါက္လာသည္။

သက္ဆုိင္ရာၿမိဳ႕နယ္ရဲတပ္ ဖြဲ႕မွဴးႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးတို႔က ခြင့္မျပဳ၍ ဆႏျပခြင့္မရသူမ်ားလည္းရွိပါသည္။ ေၾကးနီတူး

ေဖာ္ေရးစီမံကိန္းေၾကာင့္ နစ္နာသည္ဆိုေသာ    လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ေျခရွိ ေက်းရြာ ၁၄ ရြာမွလယ္သမားမ်ားက မံုရြာၿမိဳ႕တြင္ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ရန္ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းခံသည္ကို ဇူလိုင္ ၂၃  ရက္က ခြင့္မျပဳေၾကာင္း သက္ဆုိင္ရာကစာျပန္သည္။

လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္ သဲျဖဴကုန္း ႏွင့္ ေညာင္ပင္ေက်းရြာႏွစ္ရြာမွ လယ္သမား ၁၅၀ ေက်ာ္က အသိမ္းခံရေသာ လယ္ဧက ၅၀၀ ေက်ာ္အတြက္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈႈ၊ ထန္းတပင္ၿမိဳ႕နယ္မွ လယ္သမားမ်ားက အသိမ္းခံရေသာ လယ္ေျမမ်ားအတြက္ ဆႏ ျပရန္စီစဥ္မႈမွာ ၿမိဳ႕နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕မွဴးထံ တင္ျပျခင္းအဆင့္၌ပင္ ေရွ႕မတိုးႏုိင္ဘဲ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ခဲ့ေၾကာင္း ထုိလယ္သမားမ်ားအေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနေသာ ဥ ပေဒအတုိင္ပင္ခံ ကိုဖိုးျဖဴကေျပာသည္။ 

ထုိျဖစ္စဥ္ႏွစ္ခုတြင္  ရဲမ်ား

က လယ္သမားမ်ားအား ဆႏၵျပရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္အျပင္ နစ္ နာမႈႈကို သက္ေသျပရန္ စသျဖင့္ တရားခံအား အမႈစစ္သကဲ့သို႔ ျပဳ မူသည့္အတြက္ ဆႏျပလုိေသာ လယ္သမားမ်ားကို ဆႏၵျပခြင့္ ေလွ်ာက္ထားျခင္း စာမတင္ႏုိင္ေစရန္ သြယ္၀ိုက္ဖိအားေပးသည့္ သ ေဘာေဆာင္ရြက္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။

“ညႇိႏိႈင္းသလိုလို ေခၚယူေဆြးေႏြးသလိုလိုနဲ႔ စာမတင္ဖို႔ သြယ္၀ုိက္ဖိအားေပးတယ္။ ဆႏၵျပဖို႔ ေလွ်ာက္ထားတဲ့သူေတြကို ရဲေတြ က တရားခံစစ္စစ္တယ္။ လယ္ သမားနဲ႔ သာမန္ျပည္ေတြ ရဲစခန္း လာရမွာ စိုးရိမ္မႈကို သိတဲ့အတြက္အႀကိမ္ႀကိမ္ေခၚတယ္။ ဆႏၵျပဖို႔ လုိင္စင္ေလွ်ာက္ထားတဲ့ လယ္သမားေတြ ဆႏၵျပခြင့္အယူခံ ေလွ်ာက္ထားဖို႔အတြက္ကိုပါ ဆံုး႐ံႈးသြားေစတယ္။ ဒီလိုနည္းအားျဖင့္ ဥပေဒ ကို လက္တစ္လံုးျခား လုပ္ေနတာကို ခံေနရတယ္”ဟု ကိုဖိုးျဖဴက သူ႔ အေတြ႕အႀကံဳကိုေျပာသည္။

“အဲဒီၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွဴးေတြက ဒီလယ္ေျမေတြသိမ္းထားၿပီး သူတို႔ရေနတာ မဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း သူတို႔လက္ေအာက္က စီမံခန္႔ခြဲတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို လာေရာက္ထိခိုက္တယ္ဆိုတဲ့စိတ္နဲ႔ တန္ျပန္တာ ႀကံဳေတြ႕ရတယ္”ဟု လယ္သမား၊ အလုပ္သမားအေရး တက္ႂကြစြာ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ၎ကဆို သည္။

ဆႏၵျပခြင့္ ေလွ်ာက္ထားၿပီး ခြင့္ျပဳမိန္႔ထုတ္ေပးရန္ ျငင္းပယ္ခံရသူသည္ ျငင္းပယ္စာလက္ခံရသည့္ေန႔မွ ၇ ရက္အတြင္း သက္

ဆုိင္ရာတိုင္းေဒသႀကီး (သို႔မဟုတ္) ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕မွဴးထံ အယူခံႏုိင္သည္။ အထက္ပါ ျဖစ္စဥ္ႏွစ္ခု တြင္ လက္ပန္းေတာင္းေတာင္မွ လယ္သမားမ်ားမွာ အယူခံတင္ ႏုိင္ေသးေသာ္လည္း လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ထန္းတပင္ၿမိဳ႕နယ္မွ ေတာင္သူမ်ားမွာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ ရန္ ေလွ်ာက္ထားခြင့္ပင္မရ၍ အယူခံခြင့္ပါ အလိုအေလ်ာက္ ဆံုး႐ံႈးသြားသည္။

အခန္းေလးခန္း၊ စာမ်က္ႏွာ ငါးမ်က္ႏွာ ပါ၀င္ေသာ နည္းဥပေဒတြင္ ဆႏၵျပလုိသူသည္ ရည္ ရြယ္ခ်က္၊ ဦးေဆာင္မည့္ ပုဂၢိဳလ္၊ ေဟာေျပာမည့္ ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္အ ေၾကာင္းအရာ၊ ေႂကြးေၾကာ္သံမ်ား စသည့္ အခ်က္တို႔ျဖင့္ ငါးရက္ႀကိဳ ၍ သက္ဆုိင္ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွဴးထံ တင္ျပေလွ်ာက္ထားရန္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။ ေလွ်ာက္လႊာလက္ခံ ျခင္း၊ လုိအပ္ခ်က္မ်ားရွိပါက လုိအပ္ခ်က္မ်ား ရွင္းျပ၍ ျပန္ေပးျခင္း၊ ေလွ်ာက္လႊာကို အတည္

ျပဳျခင္း အားလံုးကို ေစာလ်င္စြာ ေဆာင္ရြက္ရန္လည္း ျပ႒ာန္းထားသည္။

ႏုိင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး၊ တရား ဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ရပ္ရြာေအးခ်မ္း သာယာေရး (သို႔မဟုတ္) ျပည္သူ တုိ႔၏ ကိုယ္က်င့္တရားအက်ိဳးငွာ ျပ႒ာန္းထားေသာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ မဆန္႔က်င္လွ်င္ ဆႏျပခြင့္ ခြင့္ျပဳ မိန္႔ထုတ္ေပးရန္ ျငင္းပယ္ျခင္းမျပဳ ရဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ခြင့္ျပဳမိန္႔

ျငင္းပယ္ခံရသူမွာလည္း ျငင္းပယ္ခံရၿပီးေနာက္ ၇ ရက္အတြင္း  တုိင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕မွဴးထံ   အယူခံတင္သြင္းႏုိင္သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဆႏၵျပခြင့္ဥပ ေဒမွာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအရ အ ျခားဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမ်ားမွ ဥပေဒ မ်ားကဲ့သို႔ မျပည့္စံုလွ်င္ပင္ လက္ ေတြ႕အသံုးခ်ရန္ လံုေလာက္ေၾကာင္း ဥပေဒပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသူမ်ားက ဆုိၾကသည္။အာဆီယံတြင္ ျမန္မာထက္ အဆမ်ားစြာ ဖြံ႕ၿဖိဳးခ်မ္းသာေသာ မေလးရွားႏုိင္ငံဥပေဒထက္ ျမန္မာဥပေဒက ပုိမိုေကာင္းမြန္သည္။ သို႔ေသာ္ ရင့္က်က္ေသာ ဒီမိုကေရစီ ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားကဲ့သို႔ ဆႏၵျပလိုသူမ်ား ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ေရးမွာ ပိုမိုလြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ရန္လုိေသးသည္။ ဥပမာ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံတြင္ လြတ္လပ္စြာစုေ၀းခြင့္၊ ဆႏျပခြင့္အတြက္ သက္ဆုိင္ရာရဲစခန္းသို႔ ႏွစ္ရက္သာ ႀကိဳအေၾကာင္းၾကားရန္ လုိသည္။ တင္ျပလာေသာ ဆႏၵျပ ခြင့္အားလံုးနီးပါးကို သက္ဆုိင္ရာ က ခြင့္ျပဳေပးသည္။

ဂ်ာမနီႏိုင္ငံတြင္ လူဦးေရအမ်ား ဆံုးျဖစ္ေသာ ဘာလင္ၿမိဳ႕မွ ရဲတပ္ဖြဲ႕အႀကီးအကဲ အိုလီဗာတိုးလ္  (Oliver Tolle)က ဆႏၵျပမႈမ်ားတြင္

စိုးရိမ္ပူပန္ေသာ အဓိကအခ်က္မွာ ဆႏၵျပသူမ်ားက အၾကမ္းဖက္မည္ကိုသာ ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာသည္။

ဘာလင္ၿမိဳ႕တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ဆႏျၵပမႈမ်ားမွာ တိုးလ်က္ရွိၿပီး တစ္ႏွစ္လွ်င္ ဆႏၵျပမႈ (၁၀၀၀) ၀န္းက်င္ရွိသည္။ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္ကို ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ အေျခခံရပိုင္ခြင့္အျဖစ္ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ   Article-8    တြင္ ျပ႒ာန္းထားသည္။ ဆႏျပလုိသူမ်ားသည္ အဆင္ေျပေစရန္ ဆႏၵျပခြင့္ေလွ်ာက္ထားျခင္းမွ လက္ေတြ႕ဆႏၵျပသည္အထိ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ၾကားမွအခ မဲ့ ေဆာင္ရြက္ေပးေသာ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား   (NGO)   လည္းရွိသည္။ ဆႏၵျပသူမ်ားအတြက္ ၾကားမွ၀န္ေဆာင္မႈေပးေသာ    CLOF (Creative Lobby of Future)    အဖြဲ႕မွ တာ၀န္ရွိသူ ေဂ်ာဂန္ဂ်နန္ကအဖြဲ႕ တည္ေထာင္ၿပီး ၅ ႏွစ္ေက်ာ္အတြင္း ဆႏၵျပမႈေပါင္း (၇၀၀၀) ေက်ာ္ ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ ရြက္ေပးခဲ့ေၾကာင္း ေျပာသည္။ လက္ရွိ ျပည္တြင္း၌  ဆႏၵျပမႈမ်ားကို အဓိကဦးေဆာင္သူမ်ားမွာ ႏုိင္ငံေရးသမား အမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီး လႈပ္ရွားတက္ႂကြသူ    (Activists)    အနည္းငယ္သာရွိသည္။ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံတြင္မူ က႑အလိုက္ လႈပ္ရွားတက္ႂကြသူမ်ားက အဓိကဦးေဆာင္ၾကသည္။

နည္းဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဥပေဒပညာရွင္ ဦးသန္းေမာင္ (စစ္ေတြ)က ဆႏျပခြင့္ ျပဳ၊မျပဳ ဆံုးျဖတ္ခြင့္ရွိေနေသာ ေဒသအာ

ဏာပိုင္အခ်ိဳ႕၌ ႀကိဳးနီစနစ္ရွိေနျခင္းႏွင့္  မူ၀ါဒပိုင္းတြင္ပါ   ၎တို႔ကစြက္ဖက္လိုျခင္းကို ေထာက္ျပသည္။ “ႀကိဳးနီစနစ္ဆန္ေသး

တယ္။ ဌာနဆုိင္ရာလုပ္ထံုးလုပ္ နည္းကို သိပ္ၿပီးေတာ့ ဦးစားေပးလြန္းေနတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ သူတို႔ၿမိဳ႕နယ္ရဲစခန္းမွဴးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး

မ်ားက ဒီကိစၥ ဆႏၵျပသူမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ေျဖရွင္းေပးရမယ့္ လူလည္းမဟုတ္ဘူးဗ်။ သူတို႔ကေျဖရွင္းေပးရမယ့္ လူဆိုရင္လည္း

သူတို႔ဆီပဲ  တင္လိုက္ေတာ့မွာေပါ့။ သူတို႔အေနနဲ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းနဲ႔ ညီ၊မညီပဲ စစ္ေစခ်င္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ျမင္တာကေတာ့ မူ၀ါဒ

ပုိင္းေရးရာမ်ားဟာ   သူတို႔နဲ႔မဆိုင္ဘူး”ဟု ဦးသန္းေမာင္(စစ္ေတြ)က အႀကံျပဳသည္။

“ေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ ဘာ ေတြနစ္နာလို႔ ဘယ္လုိျပဳျပင္ေျပာင္း လဲ ေစခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ ခ်က္ထည့္သြင္းရတယ္။ အဲဒီမွာ

အေရးဆိုတဲ့ကိစၥကို မစဥ္းစားေတာ့ဘဲနဲ႔ နစ္နာေနတာမွန္၊ မမွန္ဆို တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေထာက္အ ထားေတြ ေတာင္းတယ္ခင္ဗ်။ နစ္ နာတဲ့ ကိစၥေတြဟာ ထိခုိက္လြန္း လို႔ ေျမယာေကာ္မတီမွာျဖစ္ေစ၊ တရား႐ံုးေတြမွာျဖစ္ေစ သြားေတာင္း ေနပါတယ္ဆိုကာမွ နစ္နာမႈေတြ ကို သက္ေသထူၿပီးမွ အဲဒါေတြကို အတည္ျပဳၿပီးမွပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အေရးဆိုမႈကို ခြင့္ျပဳမယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး။ နစ္နာမႈေတြ အတည္ျပဳႏုိင္

မယ့္ အေထာက္အထားေတြ ေတာင္းတာမ်ိဳးက ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ နဲ႔ မညီၫြတ္ပါဘူး”ဟု ကိုဖိုးျဖဴက ေဒသအာဏာပိုင္အခ်ိဳ႕၏ ဗ်ဴ႐ိုက

ရက္ဆန္မႈကို ေ၀ဖန္သည္။

ဥပေဒမွာ ၿမိဳ႕နယ္ရဲတပ္ဖြဲ႕ မွဴး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးတို႔က လိုသလို စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ထပ္မံ ျဖည့္စြက္ ခြင့္ျပဳထားသကဲ့သို႔ ျဖစ္ ေနျခင္းႏွင့္ ဆႏျပခြင့္ျပဳ၊ မျပဳႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေျခခံအခ်က္အ လက္မ်ားကို ျပည့္စံုစြာမေဖာ္ျပ ထားျခင္းမွာ အားနည္းခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္ဟု ၎ကအႀကံျပဳသည္။

နည္းဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားမွာ လက္ေတြ႕ေဆာင္ရြက္လာေသာအခါ အားနည္းခ်က္မ်ားရွိ ပါက ျပင္ဆင္ႏုိင္သည္။ “ဥပေဒ ဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွ ျပည့္စံုတယ္ မရွိဘူး။ က်င့္သံုးေနရင္းနဲ႔ လိုအပ္တာ ျဖည့္စြက္တာ လုပ္ရတယ္။ နည္းဥပေဒဆိုတာ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္တာ။ နည္းဥပေဒမွာ ခၽြတ္ေခ်ာ္မႈ၊ အားနည္းမႈ၊ လိုအပ္မႈေပၚလာရင္လည္း အလြယ္တကူ ျဖည့္စြက္လုိ႔ ရတယ္၊ ထပ္ၿပီးေတာ့ ထုတ္လို႔ရ တယ္”ဟု  အထက္တန္းေရွ႕ေန ဦးသန္းေမာင္ကေျပာသည္။

ဆႏၵျပမႈမ်ားကို ဗ်ဴ႐ိုကရက္ ဆန္ေသာ ေဒသအာဏာပိုင္အခ်ိဳ႕က စိုးရိမ္သကဲ့သို႔ဆႏၵျပမႈမ်ားေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္း

လဲမႈမ်ား ေနာက္ေၾကာင္း မျပန္ရန္ ပူပန္သူမ်ားလည္းရွိသည္။“ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘာေၾကာင့္ ဆႏျပသလဲဆိုတာက အေရးႀကီးတယ္။ ဆႏၵျပစရာမလုိသ၍ ကာလပတ္လံုး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆႏၵမျပပါဘူး။ ဆႏၵျပတာေတြမွာ ပထမ ဆံုးနစ္နာသူရွိရမယ္။ အဲဒီနစ္နာ သူက အျခားေသာ နည္းလမ္းနဲ႔ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ မရွိတဲ့အေျခအေနမွာ သက္ဆိုင္ရာေတြကို တင္ ျပၿပီးလို႔ ဘာမွမထူးတဲ့ အေျခအေနမွာ ဆႏၵျပၾကတာ” ဟု လယ္သ မားမ်ား၏ နစ္နာခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆက္တိုက္ဦးေဆာင္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ေပးေနေသာ ဦး၀င္းခ်ိဳကလည္း ဆႏၵျပရျခင္းအေျခအ ေနကို ရွင္းျပသည္။

ကေလးၿမိဳ႕ ေက်ာက္မ်က္ရ တနာေစ်း တစ္ေစ်းတည္းျဖစ္ေရး ဆႏေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ ေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာလုပ္ ငန္းရွင္ ေဒၚႏွင္းေ၀က ၎တို႔၏ ဆႏၵႏွင့္ နစ္နာမႈမ်ားကို သက္ဆုိင္ရာသို႔ စာတင္ျပေသာ္လည္း မထူးသည့္အဆံုး ဆႏၵျပျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဟသည္။ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ မပတ္သက္ဖူးပဲ တစ္ႀကိမ္မွ် ဆႏၵမျပဖူးဘဲ နစ္နာမႈမ်ားေၾကာင့္ ဇူလိုင္ ၂၃ ရက္က ဆႏၵျပသူ၏အေတြ႕ အႀကံဳကို ျပန္လည္ေ၀မွ်သည္။

“စပီကာလည္း  မကိုင္ဖူးဘူး။ ေၾကာက္တယ္။ ရင္ထဲက လံုး၀ခံစားရလို႔လုပ္တာ။ ဒီလိုဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ရတဲ့အတြက္ တအား

၀မ္းသာတယ္။ ခံစားေနရတာ ရင္ထဲေတာ့ တစ္၀က္ေလာက္ ေပါ့သြားတယ္”။      ၎တို႔ေတာင္းဆိုခ်က္ကို သက္ဆုိင္ရာက မည္သို႔မွ် မေဆာင္

ရြက္ေပးလွ်င္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မည္ဟု ေဒၚႏွင္းေ၀ကဆို၏။

လူထုဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈ၊ ဆႏၵျပမႈမ်ားမွာ ဒီမုိကေရစီအတြက္ အေရးပါၿပီး မရွိမျဖစ္ကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္ကလည္း  7Day News   ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးတြင္ မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈမ်ားမွာ  လူထု၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ရန္၊ လူထုအက်ိဳးစီးပြားျမႇင့္တင္ေရးအတြက္ အစိုးရကေဆာင္ရြက္ရမည္ ကိုသိရန္၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္း မ်ား စုစည္းရန္လည္းျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။ “အေမရိကန္မွာဆို အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြက အစိုးရထဲက ပုဂိၢဳလ္ေတြ အေပၚ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ထိန္းကြပ္ထားပါတယ္။ သူတို႔က ေမးခြန္းေတြထုတ္တယ္။ ေ၀ဖန္ေရးလုပ္တယ္။ ဒါဟာဒီမိုကေရစီနဲ႔ လြပ္လပ္ခြင့္အရ လုပ္တာ။ ဒါကို ျမန္မာအစိုးရထဲကလူေတြ နားလည္ထားဖို႔လုိတယ္”ဟု ဒီမိုကေရ စီ ေရွ႕ေဆာင္ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား သံအမတ္ႀကီးက ဆက္ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ “ဘာမွမရွိရာမွ” ဆန္႔က်င္ဘက္လံုးလံုးရွိရာသို႔ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျပဳလုပ္ခ်ိန္တြင္ မတည္ၿငိမ္မႈမ်ား ျဖစ္ႏုိင္

၍ဂ႐ုျပဳသင့္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာပဋိပကၡမ်ား  ေလ့လာေရးအဖြဲ႕   ICG   ၏ အဆိုအား ကိုး

ကား၍ စာေရးဆရာ ေက်ာ္၀င္းက  အႀကံျပဳသည္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ ႏွစ္ ၅၀ ေလာက္က ပိတ္ဆို႔ခံထားရတာ။ လူေတြဘက္ကလည္း ေျပာခ်င္ဆိုခ်င္ သဘာ၀က်တယ္။ တာ၀န္ ရွိတဲ့သူေတြဘက္ကလည္း လံုး၀ပိတ္ဆို႔ထားရင္ မျဖစ္ဘူး။ ဖြင့္ေတာ့ဖြင့္ေပးရမွာ။ ဒါေပမဲ့ အဖြင့္ လြန္ျပန္ရင္လည္း ဘရိတ္ေပါက္သြားႏုိင္တဲ့ အႏၲရာယ္ရွိေတာ့ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းသြားၾကရမယ္ထင္ပါတယ္။ လူထုဘက္က ဆႏေဖာ္ထုတ္တာက တစ္ပိုင္းေပါ့။ တစ္ခုလံုးနဲ႔ေတာ့ ခ်ိန္စဥ္း စားဖို႔လိုတယ္။ တစ္ခုလံုးဆိုတာက အခုေလာေလာဆယ္ေရာက္ေနတဲ့ အေနအထားက ကၽြန္ေတာ္ တို႔တစ္သက္မွာ တစ္ခါပဲႀကံဳရတဲ့ အေကာင္းဘက္ကို ဦးတည္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း။ အဲဒီတစ္ခုလံုး အ က်ိဳးစီးပြားနဲ႔ ခ်ိန္ဖို႔လုိတယ္။ အစိုး ရဘက္ကလည္း ဖြင့္သင့္သေလာက္ ဖြင့္ေပးရမယ္။ ႏွစ္ဖက္စလံုး ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း သြားႏုိင္ရင္ တ ျဖည္းျဖည္း ႏွစ္ဖက္လံုး ရင့္က်က္လာမွာပဲ”ဟု ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူး

ေျပာင္းမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ စာအုပ္မ်ားေရးသားခဲ့ေသာ စာေရးဆရာေက်ာ္၀င္းက ေျပာသည္။

စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံသို႔ ကူးေျပာင္းစ အေျခအေနတြင္ ဒီမိုကေရစီနစ္ႏွင့္အညီ ဆႏၵျပျခင္း၊ ဆႏေဖာ္ထုတ္ျခင္း မ်ား၌ လူထုက စည္းကမ္းရွိရန္၊ဆႏၵမေစာရန္ လုိသကဲ့သို႔၊အာဏာပိုင္မ်ားကလည္း ေခတ္ေနာက္ျပန္မဆြဲဘဲ ဒီမိုကေရစီ အေလ့အထမ်ားကို သိရွိ၊ လက္ခံက်င့္သံုးႏုိင္ရန္လိုသည္။ ႏွစ္ဖက္ ပူးေပါင္းမႈျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ အေလ့အထမ်ားႏွင့္ ယဥ္ပါးလာကာ ပိုမို ရင့္က်က္လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဥပေဒပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးသမားအမ်ားစုက ေျပာသည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္ရေသာ္ ဒီမိုကေရစီ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ စည္းကမ္းတက် ဆႏၵျပျခင္း၊ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ျခင္းမ်ားသည္ စိုးရိမ္စရာမဟုတ္ဘဲ ဒီမုိကေရစီ အေလ့အထမ်ားသာျဖစ္ သည္ကို နားလည္လက္ခံႏုိင္ရန္ အေရးႀကီးသည္။      ။

အားမာန္
7Day News Journal