ေဂါက္ေရာဂါ အေႀကာင္းသိေကာင္းစရာ

ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ေခတ္စားေနတဲ႔ ေဂါက္ေရာဂါ။ ကြ်န္ေတာ္သတိထားမိသေလာက္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံက လူနာေတြဟာ လက္ျဖစ္ျဖစ္၊ ေျခေထာက္ျဖစ္ျဖစ္၊ နာၿပီဆုိတာနဲ႔ ေဂါက္ေရာဂါကို လက္ညုိးထိုးတတ္ၾကတယ္။ဆရာဝန္က နံမည္ တပ္သလား၊ လူနာက သူ႔ဖာသာ အမည္တပ္လိုက္သလားမသိ။ နာၿပီဆိုတာနဲ႔ တရားခံက ေဂါက္ပဲ။

လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အျမင္မွားေနတာက ေဂါက္ေရာဂါနဲ႔က်ီးေပါင္းေရာဂါ ကို အတူတူထင္ေနၾကတာပဲ။ ေဂါက္ေရာဂါကို အဂၤလိပ္လို (Gout)လို႔ ေခၚၾကၿပီး က်ီးေပါင္းကိုေတာ့ (Ankylosing spondylitis)လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဂါက္ေရာဂါ နဲ႔ က်ီးေပါင္းဟာသပ္သပ္စီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတစ္ပါတ္ လူနာအေခၚ ေကာက္ ဆိုတဲ႔ (Gout) ေရာဂါအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

Gout ကိုျမန္မာေတြက တိုက္ရိုက္ကူးခ်ၿပီး အလြယ္ ေဂါက္ေရာဂါလို႔ေခၚၾကပါတယ္။ စကားလံုးေမြးစားတယ္ေျပာရမွာေပါ့။ Richman’s diseasesခ်မ္းသာတဲ႔ လူနာေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္ဆို ေပမယ့္ မမွန္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလဲ အျဖစ္မ်ားတယ္။အေမရိကား မွာ လူဦးေရ၏ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္းက ေဂါက္ေရာဂါခံစားေနရပါတယ္။ လူျဖဴထက္ လူမည္းမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ 

အမ်ိဴး သားေတြမွာအျဖစ္မ်ားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေဂါက္ေရာဂါ ျဖစ္ရတဲ႔ အေၾကာင္း မွန္ကို
မသိရွိရေသးေပမယ့္ ေသြးတြင္း ယူရစ္ အက္ဆစ္ (Uric acid) မ်ားျခင္းနဲ႔ဆက္စပ္ေနေၾကာင္း ၁၈၄၈ မွာ စတင္ေတြ႔ရွိခဲ႔တယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ယူရစ္အက္ဆစ္ မ်ားလာရင္ ေက်ာက္ကပ္ က စြန္႔ထုတ္ေပးရပါတယ္။ 

လံုေလာက္ေအာင္မစြန္႔ထုတ္ႏိုင္တဲ႔ အခါ ေသြးထဲမွာ ယူရစ္ အက္ဆစ္ေတြမ်ားလာမယ္။ ၾကာလာတဲ႔
အခါ ယူရိတ္ဓါတ္ (Urate) တစ္မ်ိဳးဟာ ခႏၶာကိုယ္ အစစ္ထဲ ဝင္ေရာက္ ၿပီးဒုကၡေပးပါေတာ့တယ္။ ေဂါက္ေရာ ဂါ ရဲ ႔ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေက်ာက္ကပ္မွလံုေလာက္ေအာင္ စြန္႔ထုတ္ေပးႏိုင္ျခင္းမရွိလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ 

တစ္ခါတစ္ရံခႏၶာကိုယ္ မွ မတန္တဆ ထုတ္ေပးတဲ႔ အခါလဲ ေဂါက္ ေရာဂါ ျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။
ေဂါက္ ထလာရင္ ျဖစ္တဲ႔ေနရာ က မခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ နာက်င္လာတတ္ပါတယ္။အမ်ားအားျဖင့္ ေျခမ ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားၿပီး ညအိပ္ေနရင္း မခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္
နာလာတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ ႔ဆိုရင္ အဝတ္နဲ႔ ထိမိတာေတာင္ မခံႏိုင္ဘူး။

ေစာင္ျခံဳရင္လည္း ေစာင္နဲ႔ ပြတ္မိရင္နာတတ္ျပန္တယ္။ ျဖစ္တဲ႔ေနရာက ပူမယ္၊နာမယ္၊ နီမယ္၊ ေရာင္မယ္။ တစ္ခါ ျဖစ္ရင္ ရက္သတၱပါတ္ တစ္ပါတ္ ႏွစ္ပါတ္အစရွိသျဖင့္ ၾကာတတ္ၿပီး ေပ်ာက္သြားတတ္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ recurrentျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။ အသက္ေလးဆယ္ေက်ာ္အရြယ္ အမ်ဳိးသားေတြ အျဖစ္မ်ားၿပီး
အမ်ိဳးသမီးေတြ ကအသက္ငါးဆယ္ေက်ာ္ ေသြးဆံုးၿပီးခ်ိန္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။

ဆရာဝန္အမ်ားစုဟာ ေဂါက္ေရာဂါ အတြက္ ေသြးတြင္း ယူရစ္ အက္ဆစ္ ကိုစစ္တတ္ၾကပါတယ္။ ထူးဆန္းတာ တစ္ခုက ေဂါက္ေရာဂါ ထေနတဲ႔ လူနာအမ်ားစုကိုစစ္ၾကည့္လိုက္တဲ႔ အခါ ေသြးတြင္း ယူရစ္ အက္ဆစ္ ပမာဏဟာ ပံုမွန္ေလာက္သာရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယူရစ္ အက္ဆစ္ ပံုမွန္ ျဖစ္တုိင္းလဲ
ေဂါက္မဟုတ္ဘူး လို႔ ေျပာလို႔မရျပန္ဘူး။ အစားအေသာက္ေတြ အသားေတြ အလြန္အကြ်ံစားတဲ႔ ခပ္ဝဝ လူႀကီးတစ္ေယာက္ရဲ ႔ ယူရစ္အက္ဆစ္ level ဟာတက္ေနမွာပဲ။

ေသြးတြင္း ယူရစ္အက္ဆစ္ မ်ားျခင္း ဟာ အခ်ိိန္ ၾကာလာတာနဲ႔ အမွ် အက္ဆစ္ေတြထဲမွာ စုပံုလာၿပီး ေရာဂါ လကၡဏာ စတင္ခံစားရတယ္။ ၁၆၇၉ မွာ ေဟာ္လန္ႏိုင္ငံသား လ်ဴဝင္ဟုတ္ ဟာ ယူရစ္ အစုိင္အခဲ (Urate crystal) ပံုစံေတြကိုအဏုၾကည့္မွန္ဘီလူး ျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ျပသႏိုင္ခဲ႔တယ္။ အစားအေသာက္
မဆင္ျခင္သူမ်ားဟာ ေဂါက္ေရာဂါ မၾကာခဏ ျဖစ္တတ္ၿပီး နာလိုက္ေပ်ာက္လိုက္ျဖင့္ လံုးခ်ာလည္ေနတတ္တယ္။ 

ဒီလို လူနာေတြမွာ အဆစ္ထဲစုပံုလာတဲ႔ ယူရိတ္ အစိုင္ အခဲ ေတြဟာ အရိုးေတြကို စားၿပီး ပံုပ်က္ပန္းပ်က္
ျဖစ္လာေစတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ မကုပဲထားတဲ႔ လူနာေတြဟာ ငါးႏွစ္ခန္႔အတြင္းမွာပဲ ဒီလိုမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚလာတတ္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကိုေဆး ပညာအရ(chronic gout) လို႔ေခၚၾကတယ္။ ဒီလိုေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြမခံစားရေလေအာင္ ေသြးတြင္း ယူရစ္ အက္ဆစ္မ်ား တဲ႔ လူနာေတြကို
ကုသရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုဆိုရင္ ေမးစရာတစ္ခုရွိတာက ေသြးတြင္းယူရစ္ အက္ဆစ္ဓါတ္မ်ားတုိင္းေဆးကု စရာလိုသလား။ ဆိုၾကပါစို႔။ လူနာတစ္ေယာက္ ဟာယူရစ္အက္ဆစ္ level ေတာ့ တက္ေနတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘာေရာဂါလကၡဏာ မွမရွိဘူး။ 

မိဘမ်ိဳးရိုးကလဲ ေဂါက္မရွိဘူး။ အရက္ ဘီယာ ေသာက္တာ၊ အဝလြန္တာ စတဲ႔အေၾကာင္းအရာ ေတြလဲ မရွိဘူးဆိုရင္ ေဆးကုသဖို႔ လိုေကာင္းမွလိုလိမ့္မယ္။သတိျပဳစရာအခ်က္တစ္ခုက ေဂါက္ထျခင္းဟာ ေသြးတြင္း ယူရစ္ အက္ဆစ္ ပမာဏရုတ္တရက္ ေျပာင္းလဲျခင္းနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနတယ္ဆိုတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဟာ ေဆးေပးတဲ႔ အခါ သို႔မဟုတ္ ေဆးျဖတ္တဲ႔ အခါ ဒီအခ်က္ကိုအထူးဂရု ျပဳရတယ္။

ေဂါက္ေရာဂါ ကုသတဲ႔ အခါ ေရတိုေရာဂါ လကၡဏာ သက္သာေစတဲ႔ ေဆးနဲ႔ ေရရွည္ ယူရစ္အက္ဆစ္ ထိန္းေဆး ေတြေသာက္သံုးရပါတယ္။ ေရတိုေသာက္ရမယ့္ ေဆးေတြဟာေရာဂါလကၡဏာ ကိုခ်က္ျခင္းသက္ သာေစၿပီး ေရရွည္ေသာက္ရမယ့္ ေဆးေတြဟာေနာက္တစ္ႀကိမ္ေဂါက္ ထပ္မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါ တယ္။ 

လတ္တေလာသက္သာေစတဲ႔ ေဆးေတြကေတာ့ NSAID အေရာင္က် အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးေတြ ၊ Steroidအေရာက္ က်ေဆးေတြ၊ Colchicine စတဲ႔ တရုတ္ တုိင္းရင္းေဆး ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။Colchicine ကို ေဂါက္ေရာဂါ ေသခ်ာမွသာ ေပးသင့္ၿပီး ေရာဂါ သိသိသာသာသက္သာလာတဲ႔ အခါ ေဂါက္ေရာဂါ ဟုထပ္မံ ေကာက္ခ်က္ဆြဲႏိုင့္ပါတယ္။ အကုိက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို ေသာက္ေဆး ၊ ထိုး ေဆး ႏွစ္မ်ိဳး အသံုး ျပဳႏိုင္ပါတယ္။

ယူရစ္အက္ဆစ္ ထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့နည္းေစသည့္ေဆး (Allopurinol, Febuxostat)၊ ေက်ာက္ကပ္မွ ယူရစ္အက္ဆစ္ စြန္႔ထုတ္မႈ မ်ားေစသည့္ေဆး (Probenecid)စသည္တို႔မွာ အသံုးမ်ားေသာ ေဆးမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေရရွည္ေသာက္ရမည့္ေဆးမ်ားမွာ တစ္ခါတစ္ရံ Life long တစ္သက္လံုးေသာက္ရ တတ္ပါတယ္။ ေဂါက္ေရာဂါရွိသူမ်ား ဟာ အစားအေသာက္ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ အထူးလိုအပ္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ ျဖည္းျဖည္း ႏွင့္ မွန္မွန္ ေလ်ာ့ခ်ရန္အေရးႀကီးပါတယ္။ 

ဘာေၾကာင့္ အေလးခ်ိန္ ျဖည္းျဖည္း ခ်င္း ေလ်ာ့ ခ်ဖို႔ လိုအပ္သလဲ၊ ေစာေစာက ေျပာခဲ႔သလို ယူရစ္ အက္
ဆစ္ level ရုတ္တရက္ေျပာင္းလဲ ျခင္းဟာ ေဂါက္ေရာ ဂါ ကိုပိုမိုဆိုးရြားေစလို႔ပဲ။ေဂါက္ေရာဂါရွိသူမ်ား အထူးသတိထား ဆင္ျခင္ရမွာက အစားအေသာက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ေဂါက္ေရာဂါသည္ေတြ ေရွာင္ၾကဥ္သင္႔တဲ့
အစားအေသာက္ေတြအျပင္ စားသံုးသင့္တဲ႔ အစားအစာ ေတြကိုပါဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ေရွာင္ၾကဥ္သင္႔ေသာ အစားအစာမ်ား

-နီေသာ အသားမ်ား(အမဲသား၊ဆိတ္သား)
-ဝမ္းတြင္းကလီစာမ်ား(အသည္း၊ႏွလံုး၊ေက်ာက္ကပ္)
-ငါးေသတၲာမ်ား၊ပင္လယ္စာမ်ား၊
-မိႈအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ပန္းေဂၚဖီ၊ဟင္းႏုႏြယ္၊ကညြတ္၊
-စေတာ္ဘယ္ရီ၊ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊အခြံမာသီး၊
-အရက္၊ဘီယာ၊ဝိုင္မ်ိဳးစံု၊
စားသံုးသင္႔ေသာ အစားအစာမ်ား
-ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊သစ္သီးဝလံမ်ား
-ဂ်ံဳ၊အာလူး၊ေျပာင္း၊ဆန္
-ေပါင္မုန္႔၊ႏို႔၊ၾကက္ဥ၊ဒိန္ခဲ၊ကိတ္မုန္႔
-vitamin C ပါဝင္ေသာ အားေဆးမ်ား(500-1500mg/day)
gout ေရာဂါေဘးမွ စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ား ကင္းေဝးႏိုင္ၾကပါေစဗ်ာ......။

Credit by: ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး
RND: 7.3.2013